Από την εποχή που δημιουργούσε με τους Πυξ Λαξ, τότε που διαφοροποιούσε τις εποχές και τον τρόπο σκέψης μας μέσα από τη μουσική, άλλαξαν όλα. Ο τρόπος ζωής του, τα θέλω του, οι άνθρωποι που τον αφορούν. Όχι, όμως, η σκέψη του, η κοσμοθεωρία του.-Υπήρξατε ζόρικο παιδί;
-Πολύ. Δεν ήμουνα ήσυχος. Έκανα συνέχεια αταξίες, η μάνα μου με κυνηγούσε σε τραίνα, σε λεωφορεία, σε θάλασσες, χανόμουνα. Ελπίζω η κόρη μου, που θα γεννηθεί σε δύο εβδομάδες, να μην είναι σαν κι εμένα, αλλιώς αλίμονό μου. Γεννήθηκα στη Γερμανία, μετά πήγαμε στην Καλαμάτα και, στην τετάρτη δημοτικού, ήρθαμε στην Αθήνα. Στου Ζωγράφου πρώτα κι έπειτα στο Μενίδι. Η οικογένειά μου δεν είχε καμία σχέση με τη μουσική, ο παππούς μου μόνο έπαιζε βιολί. Δεν ξέρω πως μου μπήκε το «μικρόβιο», μάλλον κάτι με τράβηξε. Το πρώτο cd που αγόρασα ήταν ένα των Rolling Stones και κόλλησα. Ακολούθησαν οι μπάντες στο σχολείο, τα συγκροτήματα, οι παρέες που «ψαχνόμασταν» με τη μουσική.
-Λαϊκά τραγούδια ακούγατε;
-Στα κρυφά. Ενώ μου άρεσαν, η επανάστασή μου μου έλεγε να μην το λέω. Το «πάρε τα χνάρια μου» για παράδειγμα, είναι τραγούδι αναφοράς για μένα. Τα άκουγε ο πατέρας μου σε ένα μπομπινόφωνο που είχε και μάλλον, όλα αυτά, μπήκαν στο υποσυνείδητο μου. Από πιτσιρικάς έπαιρνα παραγγελιές και τραγουδούσα για την οικογένεια, έτσι έμαθα να τραγουδάω. Το ξένο ρεπερτόριο και ο Dylan, ήρθαν μετά.
-Τι σας έκανε να επαναστατείτε στην εφηβεία σας;
-Όλα. Η κάθε άρνηση ήταν επανάσταση. Πολλές φορές έκανα πράγματα που δεν ήθελα να τα κάνω μόνο και μόνο επειδή μου τα αρνηθήκανε, άνευ λόγου. Βέβαια υπήρχε λόγος, βαθύς. Από μικρός ένιωθα πολύ ελεύθερο παιδί, ασυμβίβαστο, μυστήριο και πολύ μοναχικό. Πάντα είχα φίλους, πάντα είχα παρέες, αλλά εγώ την έβρισκα μόνο όταν έμενα μόνος μου. Ήταν η στιγμή που συγκεντρωνόμουνα σε μένα και παρατηρούσα. Και τώρα το κάνω. Έχω ακόμη στο μυαλό μου εικόνες που έζησα, παρατηρώντας πράγματα: Τη φύση, τη γιαγιά μου που με έπαιρνε στα χωράφια, τα γαιδουράκια, τον κόσμο που χόρευε και γλεντούσε στα πανηγύρια. Από τότε ξεκίνησα να ασχολούμαι και με τη φωτογραφία- που παραμένει μία από τις αγαπημένες μου ασχολίες- ίσως γιατί πάντα ήθελα να αποτυπώνω εικόνες. Η παρατήρηση με έκανε να γράψω τραγούδια. Έχω γράψει ερωτικά τραγούδια που δεν είναι δικά μου, που μπορεί να είναι ο έρωτας του διπλανού μου. Εγώ, για παράδειγμα, δεν ερωτεύτηκα ποτέ καμία «Άννα». Απλώς, σε μία τέτοια περίπτωση, ήθελα να τραγουδήσω έναν έρωτα με αξιοπρέπεια γιατί τέτοιοι έρωτες μου αρέσουν.
-Ποιος έρωτας δεν έχει αξιοπρέπεια;
-Ο πραγματικός έρωτας έχει πάντοτε αξιοπρέπεια και πάντα δίνει χωρίς να ζητάει πολλά. Η αγάπη με τον έρωτα είναι δύο ξέχωρα πράγματα, η αγάπη είναι ένα κατασκεύασμα γι αυτό και κανείς δεν ασχολήθηκε μ αυτήν. Όσα από τα χαρακτηριστικά δίνουν κάποιοι στην αγάπη δεν είναι δικά της, είναι χαρακτηριστικά του έρωτα. Η αγάπη είναι η φροντίδα στον άλλον, χωρίς να θεωρείς ότι είναι δικός σου ή ιδιοκτησία σου. Στον έρωτα, ούτε το φαΐ δεν σκέφτεσαι, είναι το πιο ολοκληρωμένο συναίσθημα. Ο αποσυντονισμός που συμβαίνει όποτε ερωτευόμαστε, είναι η πιο συντονισμένη περίοδος της ζωής μας. Ανεβαίνουν όλα: Βλέπεις τα πάντα πιο όμορφα, βλέπεις πράγματα που άλλοτε δεν τους έδινες καμία σημασία. Ο έρωτας, είναι μία γερή ντόπα. Ύστερα συνήθως επεμβαίνει το μυαλό και εκεί καταστρέφονται όλα. Ο έρωτας όμως, σαν πρώτη ύλη, δεν έχει καμία καταστροφή.
-Η καταστροφή πότε έρχεται;
-Όταν εισβάλλει το μυαλό μέσα σε όλα αυτά και προσπαθείς να κοντρολάρεις τα συναισθήματά σου, να ελέγξεις τον άνθρωπο που αγαπάς. Και σε μένα έχει συμβεί αυτό και σε όλους μας, όλοι μας το έχουμε πάθει. Γι αυτό και, όταν το κατάλαβα, απέρριψα το μυαλό μέσα στον έρωτα. Το μυαλό χρειάζεται για να κάνεις τη ζωή σου καλύτερη, για τις δουλειές. Όσοι έχουν χρησιμοποιήσει το μυαλό στον έρωτα, το πλήρωσαν.
-Με τι επαναστατείτε σήμερα;
-Αλίμονό μας αν σήμερα δεν επαναστατούμε. Αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας είναι φοβερό. Ο καθένας μας, μέσα από τη θλιβερή μοναξιά που ζει χωρίς να το παραδεχθεί, απομονώνεται στον εαυτό του, κλείνεται στο καβούκι του, με αποτέλεσμα να μην θέλει να δώσει πράγματα στον άλλον και να αφεθεί. Η έλλειψη δημιουργικότητας και συναισθημάτων, οδηγεί τους ανθρώπους σε λάθη. Γι αυτό και βλέπουμε ξαφνικά να σκοτώνονται παιδιά, να καίγονται κτήρια, ο κόσμος να βγαίνει έξω από τα σπίτια του, να χρωστάει, να ανεβαίνει η εγκληματικότητα. Μπορεί ένας φυσιολογικός άνθρωπος να κάνει κακό σε ένα παιδί;
-Τι μπορεί να τα σταματήσει όλα αυτά;
-Να μην φοβόμαστε να κλαίμε, να μην φοβόμαστε να ανοίξουμε την πόρτα στο διπλανό μας που έχει ανάγκη. Εγώ πάντα ήμουνα ανοιχτός- και στο να κλαίω και στο να γελάω.
-Ποτέ δεν είχατε άμυνες;
-Όλοι νόμιζαν ότι είμαι σκληρός, ότι δεν μπορούν να με πλησιάσουν, αλλά αυτό βγαίνει από άμυνα που αναγκαστικά πρέπει να βγάλεις κάποια στιγμή, για να μην σε ισοπεδώσουν. Οι άμυνες οι δικές μου βγήκαν όταν ξεκίνησαν όλα αυτά τα «φώτα της δημοσιότητας». Περισσότερο τότε. Ευτυχώς, όλα αυτά τα χρόνια, τα Μέσα με αντιμετώπιζαν πάντα με σεβασμό και είμαι ευγνώμων γι αυτό, αλλά δεν έδωσα κι εγώ το δικαίωμα, ήταν όλοι τους πολύ ευγενικοί απέναντι μου, ακόμη και όταν με πετύχαιναν σε φάσεις θλιβερές που θα ήταν σίγουρα πρωτοσέλιδα.
-Ποιες ήταν αυτές οι φάσεις;
-Διάφορες, αυτές που κάνει κάθε ανήσυχος νέος. Τη δημοσιότητα που όλοι λένε ότι είχαμε τότε ως Πυξ Λαξ, εμείς δεν την είχαμε καταλάβει, συνεχίζαμε να είμαστε οι άνθρωποι που ήμασταν και πριν από την επιτυχία. Δεν πηγαίναμε στα πάρτυ, δεν πηγαίναμε στα κοσμικά, παίζαμε τάβλι με τους φίλους μας, γυρνούσαμε στις γειτονιές μας, στο Μενίδι και στους Αγίους Αναργύρους. Μπορεί οι δικοί μας να μας έκαναν πλάκα και να βγάζαμε πιο εύκολα μία γκόμενα, αλλά μέχρι εκεί. Ποτέ δεν εκμεταλλευτήκαμε τη φήμη μας, γι αυτό και τα πρώτα 5-6 χρόνια λίγοι ήξεραν ποιοι είναι πραγματικά οι Πυξ Λαξ. Μόνο όταν «ξέφυγε» η κατάσταση γίναμε γνωστοί ως φιγούρες, ως ονόματα.
-Αυτό έκανε κακό στην ομάδα;
-Εγώ είμαι την άποψης, όταν βλέπεις την επιτυχία να φεύγεις και όταν βλέπεις την αποτυχία να γυρνάς. Η περίοδος της αποτυχίας, είναι η περίοδος της αλήθειας. Εκεί θα δεις ποιοι σε αγαπάνε και ποιοι σου χτυπάνε την πλάτη. Τις αποτυχίες μου, όποτε συνέβαιναν, αν και δύσκολες, τις αγαπάω. Όταν είσαι happy και φορτωμένος στα λεφτά, δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Το πολύ πολύ να έχεις περισσότερες γυναίκες στο πλευρό σου ή να κάνεις περισσότερες βόλτες, αλλά αυτή δεν είναι μία περίοδος που πραγματικά θα πάρεις κάτι. Και αυτό δεν σε βοηθάει ούτε στο τραγούδι, ούτε στην τέχνη. Μέσα από τη θλίψη, βγαίνει η ομορφιά. Εμένα με τρομάζει η επιτυχία και ευτυχώς η δική μας, τότε με τους Πυξ Λαξ, δεν έγινε ξαφνικά. Είμαστε χύμα τώρα, δεν θα ήμασταν χύμα τότε;
-Δυσαρεστήσατε κάποιους;
-Κοιμάμαι ήσυχος, δεν νομίζω να έχω κάνει κακό σε κάποιον με τη θέλησή μου. Αν έχω κάνει κάτι άθελά μου, ζητάω συγνώμη.
-Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε τελευταία ένα τραγούδι;
-Όλα αυτά που έβλεπα γύρω μου, η απώλεια. Δεν κάθομαι κάθε μέρα να πιάσω την κιθάρα και να ξεκινήσω να γράφω. Παλιά το έκανα λόγω της παρέας. Τώρα, μπορεί για ένα χρόνο να μην ακουμπήσω την κιθάρα και για 15 μέρες να κλειστώ σε ένα δωμάτιο και να μην θέλω να μου μιλήσει κανείς, ούτε καν η γυναίκα μου. Όταν γράφω θέλω να είμαι μόνος μου, δεν θέλω να βρίσκεται κανένας δίπλα μου. Δεν γράφω αριστουργήματα, είμαι ένα κασεττοφωνάκι που καταγράφει αυτά που ζω και διαβάζω.
-Παραμένετε μοναχικός;
-Όσο γίνεται. Και τώρα είμαι μοναχικός σχετικά, αν και τώρα έχω οικογένεια και πρέπει να φροντίζω και άλλους ανθρώπους. Πάντα φρόντιζα ανθρώπους γύρω μου, αλλά τώρα είναι πολύ πιο ουσιαστική η φροντίδα.
-Στο «Κέντρο Αθηνών» που τραγουδάτε φέτος, λέτε τα λαϊκά τραγούδια που έχετε στο τελευταίο σας cd;
-Όχι. Εμένα μου αρέσει να πηγαίνω ανάποδα. Εμένα, αυτοί χώροι, δεν μου ταιριάζουν πολύ. Εδώ ήρθα επειδή γούσταρα πάρα πολύ τον Δημήτρη Μητροπάνο- τον μεγαλύτερο εν ζωή λαϊκό μας τραγουδιστή αυτή τη στιγμή- και τον Μανόλη Λιδάκη, ήθελα να τραγουδήσω μαζί τους. Αλλά, δεν νομίζω να το ξανακάνω, δεν τη βρίσκω εγώ σ αυτούς τους χώρους. Αν ήμουνα σε άλλο χώρο χωρίς όλα αυτά τα «παραπάνω» που εμένα με ενοχλούν, θα ήμουνα πολύ καλύτερα.
-Τα λουλούδια στην πίστα σας ενοχλούν;
-Δεν τα έχω επιτρέψει σ εμένα. Ήταν από τους όρους μου, όσο ελέγχεται. Ο άλλος βέβαια το κάνει από αγάπη, αλλά εγώ νιώθω άβολα. Δεν το κάνω όμως για να σνομπάρω τον κόσμο, είναι δικό μου θέμα.
-Αισθάνεστε άβολα με το κοινό;
-Δεν αισθάνομαι άβολα με κανένα κοινό, απλώς δεν μου αρέσουν όλα αυτά και προσπαθώ να το ξεχνάω όταν ανεβαίνω επάνω στη σκηνή. Η υποχρέωσή μου όμως, είναι να περάσω πρώτα εγώ καλά και μετά να περάσουν καλά και οι άνθρωποι που έρχονται για να μας δουν και να μας χειροκροτήσουν. Τώρα είμαι συνεπής σε αυτό που κάνω και το κάνω με αγάπη. Δεν θα δώσω λογαριασμό σε κακοπροαίρετους που θα μου πουν «εσύ;». Με το Μητροπάνο ήρθα να τραγουδήσω, όχι με την Πέγκυ Ζήνα. Αυτό ήταν κάτι που ήθελα να το κάνω από μικρός, το «αλίμονο» ήταν ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια, μου χει κάνει πολλά βράδια συντροφιά και είχα ηθική υποχρέωση να το κάνω. Εμένα αυτό που δεν μ αρέσει, ούτε εικαστικά, ούτε αισθητικά, είναι το λαικοποπ και η λαικοξεφτίλα με τα μπαλέτα.
-Σας λείπουν οι Πυξ Λαξ;
-Όχι ιδιαίτερα. Με τους Πυξ Λαξ, τα κάναμε όλα. Είναι σαν να έχεις πάρει 50 φορές το Champions League, μετά δεν το χαίρεσαι τόσο πολύ. Με τα παιδιά κάναμε πράγματα που ούτε οι ίδιοι δεν τα πιστεύαμε. Αυτή τη στιγμή έχω ανάγκη να τραγουδήσω άλλους ανθρώπους που δεν θα μπορούσα να το κάνω με την μπάντα, να κάνω δικά μου πράγματα, μυστήρια, χωρίς να πρέπει να δώσω αναφορά σε κάποιον. Είναι λίγο πιο προσωπική κατάσταση τώρα, μου είχε λείψει. Με τους Πυξ Λαξ είχαμε την ασφάλεια της ομάδας: Έγραφα εγώ κάτι, το παιρνε ο Φίλιππος το κανε λίγο καλύτερο, το παιρνε ο Μάνος το συμπλήρωνε, η ευθύνη δεν ήταν μόνο δικιά σου. Δεν έλεγες «μάπα το τραγούδι του Στόκα», έλεγες «δεν μ άρεσε το τραγούδι των Πυξ Λαξ».
-Αισθάνεστε ακόμη ροκ;
-Ροκ, τι σημαίνει; Να έχω μακριά μαλλιά και σκουλαρίκια; Αυτά τα χω και μπορεί να τα ξυρίσω αύριο ή να βγάλω τα σκουλαρίκια και να είμαι πιο ροκ, αυτό δεν λέει κάτι. Ροκ είναι η καταγραφή της ανθρωπιάς, και γι αυτό αισθάνομαι βαθιά ροκ. Ροκ ήταν και ο Ζαμπέτας, ο οποίος είχε άλλο όργανο στα χέρια του. Όσο μεγαλώνω, τα ψάχνω τα πράγματα πιο πολύ.
Δημοσίευση στον "Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής"- ET Weekly, τον Φεβρουάριο του 2009.
