ΖΩΖΩ ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗ: "ΕΝΙΩΘΑ ΘΕΑ! ΝΙΩΘΩ ΘΕΑ!"

«Τα χρόνια δεν τα μέτρησα με την ταυτότητά μου / γιατί είχα εγώ ταυτότητα τη σθεναρή μου οντότητα / το σκήπτρο, την κορώνα μου και τα διαμαντικά μου. / Γράφτε Ζωζώ κι εφόσον ζω άλλα δεν επιτρέπω / σ’ αυτό τον κόσμο το χαζό που όλα τα παραβλέπω / μεθάει η κολόνια μου, κουτό, γι’ αυτό και διαπρέπω».  

Το σπίτι της πιο θρυλικής και αειθαλούς show woman, ηθοποιού και τραγουδίστριας της Ελλάδας στην Αθήνα είναι ένα ισόγειο διαμέρισμα, πίσω από τις στήλες του Ολυμπίου Διός, στην περιοχή της Ακρόπολης. Γεμάτο από φωτογραφίες της -στους τοίχους, κορνιζαρισμένες επάνω σε μικρά τραπεζάκια, σε άλμπουμ και πολυσέλιδα λευκώματα-, από πίνακες, μεγάλους και μικρότερους, με τη φιγούρα της, μικρά δώρα, ενθύμια από θαυμαστές – δεκάδες αναμνήσεις μιας καριέρας δεκαετιών. Στο ραδιόφωνο ακούγεται Adele – «μ’ αρέσουν ωραίες φωνές και μουσικές που με χαλαρώνουν», μου εξηγεί όταν καταλαβαίνει την έκπληξή μου. Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας θα σταματήσει την προσωπική της αφήγηση και θα μου τραγουδήσει a capella το «Η Αθήνα τη νύχτα», σε στίχους Γιάννη Ξανθούλη που ερμηνεύει και στις φετινές της εμφανίσεις στην «Αθηναΐδα», στο Βοτανικό, αλλά και το «πόσο λυπάμαι, τα χρόνια που πήγαν χαμένα, πριν να γνωρίσω εσένα που πρόσμενα καιρό» – ναι, η φωνή της Ζωζώς παραμένει ίδια, αναλλοίωτη, σαν απόσπασμα από τις ελληνικές ταινίες, ασπρόμαυρες αλλά και έγχρωμες, στις οποίες πρωταγωνίστησε («Ο ξυπόλητος πρίγκηψ», «Ο ψεύτης», «Ο Άνθρωπος της καρπαζιάς», «Ο Πατούχας» κ.α). «Άσε το κασετοφωνάκι να γράψει τη φωνή μου, εγώ δεν τα φοβάμαι αυτά, ξέρω πολύ καλά ποια είμαι. Να μ’ έχεις ενθύμιο». Καθόμαστε στο σαλόνι. Επιμένει να δοκιμάσω τα σοκολατάκια της με γεύση πορτοκάλι.

«Όταν ξυπνάω μου αρέσει να κινούμαι λιγάκι, να περπατάω μέχρι την Ακρόπολη, να τρέχω και να κάνω γυμναστική. Αυτά με αναζωογονούν. Εδώ, πριν 10 μέρες, έξω από το Μουσείο, βρισκόταν ένας μουσικός ο οποίος έπαιζε με το βιολί του μία πολύ ωραία μελωδία. Είχα κάτι ψιλά μαζί μου, του τα έβαλα μέσα στο κουτάκι του, του χαμογέλασα και πήγα να απομακρυνθώ. Γύρω μου, όμως, μαζεύτηκαν ξαφνικά άνθρωποι πολλοί – “Ζωζώ”, “Ζωζώ, σ αγαπάμε” άρχισαν να μου λένε, να μου δίνουν συγχαρητήρια, φιλιά, αυτά που συναντώ συνεχώς στο διάβα μου από θαυμαστές και όχι μόνο. Σχηματίστηκε ένας κλοιός γύρω από μένα. Κοίταξα τον κόσμο, πήγα κοντά στο μικρόφωνο, χειροκρότησαν και τραγουδήσαμε μαζί. Τι όμορφη στιγμή! Είμαι αυθόρμητος άνθρωπος. Ακόμη κι όταν δεν εμφανίζομαι κάπου, έρχεται το κοινό και μου λέει: “πού θα εμφανιστείς Ζωζώ;”. Τότε αισθάνομαι υποχρεωμένη να βρεθώ σε κάποια σκηνή, να με παρακολουθήσουν, έστω και για λίγο. Δεν δύναμαι να τους το στερήσω αυτό».

«Έχω συνηθίσει πια να με λένε “βασίλισσα της νύχτας”, δεν είναι τίποτα για μένα, τόσα χρόνια μου το λένε, από 16 ετών. Μου κάνει εντύπωση πάντως που έχω τόσους θαυμαστές νεαρούς σε ηλικία – με χαϊδεύουν, μου λένε όμορφα λόγια, έχουμε καταπληκτική σχέση. Αυτό με αναπτερώνει, μου δίνει δύναμη, με κάνει να λέω στον εαυτό μου: “Ζωζώ, τώρα η καριέρα σου έχει περάσει και σε μία άλλη γενιά”. Κι αυτό σημαίνει διαχρονικότητα. Δε λέω, και παλιότερα με θαυμάζανε, αλλά όχι τόσο πολύ. Αυτό που βιώνω τα τελευταία χρόνια έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το απολαμβάνω! Γίνεται χαμός. Να, πριν λίγο καιρό, στην “Αθηναΐδα” όπου εμφανίζομαι, η νεολαία έλεγε μαζί μου όλα μου τα τραγούδια, τα κινηματογραφικά κυρίως -στο “είμαι κορίτσι ζόρικο” τι πανικός που επικρατεί!-, όλα αυτά που εγώ τα έχω ψιλοβαρεθεί κιόλας. Πριν από 3-4 χρόνια που εμφανιζόμουν στο “Αγγέλων Βήμα” είχε έρθει ένας νεαρός, γύρω στα 30, γονάτισε στα πόδια μου, και μου είπε πως όταν τον ρωτούσαν όσο ήταν μικρός “τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;” εκείνος απαντούσε: “το μόνο που θέλω είναι να παντρευτώ τη Ζωζώ!”. “Και τώρα”, συνέχισε εκείνος γονατισμένος μπροστά μου, “έχω την ίδια επιθυμία!”. Μου ‘χουν συμβεί πολλά τέτοια περιστατικά στην καριέρα μου».  

«Έχω ζήσει πολύ ωραίες εποχές! Νομίζω πως δίκαια κάποιος θα μπορούσε να με χαρακτηρίσει μύθο. Γιατί έχω γράψει ιστορία. Από παιδί ακόμη, 7 ετών, είμαι στο τραγούδι, στο χορό, στην πρόζα, αργότερα στα νυχτερινά μαγαζιά, στις κινηματογραφικές  ταινίες, ανάμεσα στους θαυμαστάς, στο κοινό που τόσο μ’ αγάπησε – μια ζωή! Δεν θυμάμαι να έπαιξα ποτέ με κούκλες ή με άλλα κοριτσάκια της ηλικίας μου – δεν ήξερα τι πάει να πει κουτσό και κρυφτό. Δεν με πείραζε όμως. Για μένα το καλύτερό μου παιχνίδι ήταν η σκηνή, τα “μπράβο” των θεατών, το χειροκρότημα του κοινού – δε νιώθω να στερήθηκα κάτι, ίσως λόγω των γονιών μου και της ζεστασιάς που εισέπραττα από αυτούς, ακόμη και μέχρι το τέλος της ζωής τους. Καταλάβαιναν κι εκείνοι πως ήμουν γεννημένη για το θέατρο! Και με στήριξαν. Ο μπαμπάς μου ήταν Κωνσταντινουπολίτης και η μητέρα μου Σμυρνιά, σκέψου τι συνδυασμός ήταν αυτός, τι χαρές, τι τραπέζια και τι τραγούδια συνέβαιναν μέσα στο σπίτι μας στη Θεσσαλονίκη, στη Τσιμισκή, στο νούμερο 51 όπου μέναμε, απέναντι από την κινηματογράφο «Τιτάνια» – τι ταινίες έβλεπα τότε χωμένη πίσω από την μεγάλη οθόνη, στα κρυφά. Να, κοίτα αυτή τη φωτογραφία. Κοίτα που, από τότε, έχω αυτό το νάζι, τη τσαχπινιά, κοίτα το λυγισμένο μου ποδαράκι, τη λεπτή μου γαμπίτσα. Ήμουνα γεννημένη για να γίνω ηθοποιός!».

«Δεν είμαι η σταρ που το παίζω σταρ. Είμαι αυθεντική, είμαι αληθινή. Σταρ είμαι, όμως, μόνο στη δουλειά μου. Στην καθημερινότητά μου είμαι ένας κανονικός καθημερινός άνθρωπος. Τα διαχωρίζω. Άλλο η Ζωζώ στο σπίτι κι άλλο η Ζωζώ στη σκηνή. Απ’ τη στιγμή που ντύνομαι και βάζω την κολόνια μου τότε, ναι, είμαι η σταρ Ζωζώ Σαπουντζάκη. Πετάω. Νιώθω άλλος άνθρωπος. Σα να προέρχομαι από άλλο κόσμο. Είμαι μεγάλο ψώνιο με τη δουλειά μου. Δεν το ‘χεις καταλάβει;».

«Κακά τα ψέματα, σταρ με κάνανε και οι επώνυμοι που έρχονταν στα μαγαζιά όπου εμφανιζόμουνα: ο Ωνάσης, ο Νιάρχος, ο Μπενάκης, ο Βογιατζάκης, ο Τσαλδάρης, ο Σοφοκλής Βενιζέλος, οι κοσμικοί. Όλοι αυτοί λάτρεψαν τη Ζωζώ, γιατί την είδαν ως θεά. Η Ζωζώ τους είχε σε απόσταση, αλλά το σεβάστηκαν. Με θαύμαζαν. Νομίζω πως καμία άλλη δεν έχει πάρει τα δώρα που πήρα εγώ. Ένιωθα θεά. Νιώθω θεά. Πολλοί μου λένε “μα, δεν κουράστηκες;”. Ποτέ! Θέλω να κάνω ακόμη πράγματα, το αγαπώ αυτό που κάνω, το πιστεύω. Άλλοι γερνάνε στα 40 τους, εγώ δεν μεγαλώνω».

«Είμαι σοβαρός άνθρωπος. Από μικρή. Κι αυτό είναι έμφυτο. Δεν διδάσκεται. Σκέψου ότι, παιδί ακόμη, έβλεπα τις καλογριές κι έλεγα στους δικούς μου: “θέλω να γίνω κι εγώ καλόγρια!”. Είδαν κι έπαθαν να με πείσουν πως η καλόγρια δεν είναι μόνο αυτό που αντικρίζω στην εμφάνιση, στο ντύσιμό τους που μου άρεσε,που προσεύχονται και ψέλνουν, αλλά έχουν και πολλές δυσκολίες. Μετά η ζωή μου έγινε ένας καθρέφτης. Κι από παιδί ξεκίνησα να χορογραφώ τον εαυτό μου! Όλα μου τα χρόνια τα θυσίασα στη δουλειά μου. Η καλοπέρασή μου στη ζωή μου και τα ταξίδια μου, ξεκίνησαν ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια. Παλιά ταξίδευα μόνο για τη δουλειά μου, τώρα ταξιδεύω μόνο για τη Ζωζώ. Μπήκα πρόσφατα στο καράβι που κάνει βόλτες στο Σηκουάνα, στο Παρίσι, πήρα μαζί μου φουστάνια και στεκόμουν για να με φωτογραφίσουν, άλλαζα φορέματα, άλλαζα καπέλα μέσα στο πλοιαράκι με θέα στην Παναγία των Παρισίων και στον Πύργο του Άιφελ. Οι ξένοι με κοιτούσαν και σκέφτονταν: “τρελή είν’ αυτή;”. Όλη μου η ζωή είναι μια φαντασία, ένα παραμύθι. Γιατί δεν προσποιείται η τσαχπινιά. Αυτό που έχω, αυτό βγάζω. Χρόνια τώρα».

«Τα περισσότερα χρήματά μου τα ‘φαγα. Στα ρούχα. Έριχνα άφθονη την κολόνια μου και μύριζε όλη η “Κομπαρσίτα” – δεν μπορώ πουθενά τη φθήνια. Ακόμη και σήμερα, όση κρίση και να ‘χουμε, δεν γίνεται να μη βάλω το άρωμά μου και να μυρίσει ολόκληρη η “Αθηναΐδα”. Προτιμώ να μη φάω, για να αγοράσω κάτι που θέλω για τη δουλειά μου – μία νέα τουαλέτα, ένα καινούργιο ζευγάρι παπούτσια που θα μ’ αρέσουν, οτιδήποτε. Είναι τρόπος ζωής και ευσυνειδησίας απέναντι στο κοινό αυτό, που θέλει να με βλέπει κάθε φορά ολοκαίνουργια. Πήγαινα παλιά στη Ρώμη απλά και μόνο για να πάρω μπότες και να γυρίσω ή στο Παρίσι για να αγοράσω τα φτερά που χρειαζόμουν για τη δουλειά μου. Έδωσα πολλά λεφτά σ’ αυτά! Αλλά ήταν η χαρά μου το να βγαίνω στο “Μετροπόλιταν”, στου “Μπουρνέλη”, στο “Κηποθέατρο”, στο “Άλφα”, έχοντας νέες εμφανίσεις να παρουσιάσω.

Κάποιες μπορεί να ντύνονταν από βεστιάρειο. Εγώ δεν το ‘κανα ποτέ! Όλα τα ρούχα ήταν δικά μου. Το ταλέντο, ναι, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να χτιστεί ο μύθος μου, αλλά και οι εμφανίσεις μου έπαιξαν άλλο τόσο. Ο κόσμος δεν έλεγε μόνο “πάμε να ακούσουμε τη Ζωζώ”, αλλά και “πάμε να δούμε τι θα φορέσει η Ζωζώ”, – κι αυτό είναι κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Τίποτα δεν άφηνα στην τύχη! Μουσείο ολόκληρο οι τουαλέτες μου, στο σπίτι μου στην Αθήνα, στην Κινέττα, παντού. Δεν το μετάνιωσα. Ευτυχώς που, απ’ τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησα να βγάζω καλά λεφτά, είχα τη μητέρα μου, η οποία τα διαχειριζόταν. Αργότερα, αυτό το έκανε ο σύζυγός μου, ο Ανδρέας, ο οποίος ήταν δικηγόρος. Σκέψου πως όταν έφυγε απ’ τη ζωή ο Ανδρέας έρχονταν χαρτιά στο σπίτι και δεν ήξερα καν πως αυτά ήταν λογαριασμοί που έπρεπε να πληρωθούν – τόσο άσχετη ήμουνα. Όσο και να σου φαίνεται αστείο, απ’ τη ζωή ήμουνα άπειρη για πάρα πολλά χρόνια, από αυτά τα πρακτικά θέματα. Με το που πληρώνομαι, δεν ξέρω πώς, αμέσως φεύγουν τα χρήματα απ’ τα χέρια μου – ειν’ η χαρά μου να τα ξοδεύω! Μπορεί να έρθουν στιγμές που να ζορίζομαι λίγο σήμερα οικονομικά, αλλά τα καταφέρνω. Ζω αξιοπρεπώς και δεν έχω δώσει δικαίωμα σε κανέναν».

«Τα καταφέρνω σε όλα: στο χορό, στο τραγούδι, στην πρόζα, έκανα επιτυχίες παντού. Στη ζωή μου δεν πρόσεξα αν είχα κάποιο αντίστοιχου μεγέθους ταλέντο, αλλά ήμουνα άνθρωπος που κοίταζα πάντα να είμαι ερωτευμένη με έναν άνθρωπο. Υπήρξε και περίοδος που ήμουνα μόνη, αλλά όχι για πολύ. Στον έρωτα είμαι εκεί, με παρωπίδες, δεν κοιτάζω τίποτ’ άλλο όταν είμαι σε σχέση. Στο σπίτι ήμουνα πάντα η νοικοκυρά για τον άντρα μου. Μπορεί, ας πούμε, να υπήρχε πάντοτε μία γυναίκα που να με βοηθούσε στις δουλειές, αλλά τα πουκάμισα του Ανδρέα μόνο εγώ τα σιδέρωνα γιατί καμία δεν θα έκανε καλό το γιακά όπως τον έκανα εγώ. Έτσι είμαι σε όλα: λεπτολόγος. Αυτό που σιχαινόμουν πάντα ήταν η μαγειρική. Ίσως γιατί υπήρξα πολύ λαίμαργη μικρή, μία παθιασμένη γλυκατζού. Πήγαινα στον “Αγαπητό”, δίπλα από το σπίτι μας, στη Θεσσαλονίκη, και μου ‘λεγαν: “έλα εδώ να σου δώσουμε τουλούμπες”. 17 ετών ήμουνα όταν κάποιος, όσο βρισκόμουν στην πίστα, με είπε “παχιά”, αν και ήμουνα συμμετρική. Από γινάτι έκανα μία δίαιτα, από μόνη μου, έχασα κιλά κι έχω μείνει όλα αυτά τα χρόνια σ’ αυτά. Παραμένω 56 κιλά . Ακούω κάποιες γυναίκες που λένε για καλλυντικά, μάσκες, μπότοξ και πλαστικές. Τα θεωρώ αστεία όλα αυτά. Για μένα, η ωραιότερη κρέμα της γυναίκας είναι ο ύπνος. Παλαιότερα κοιμόμουνα ακόμη και 10 ώρες – το πρόσωπό μου γινόταν ολόφρεσκο με το που ξυπνούσα. Δες με! Δεν είναι ωραίο να κάνει και μερικά σπασίματα το πρόσωπο της γυναίκας; Δεν είναι φυσικό; Επίσης ποτέ δεν κάπνιζα, ποτέ δεν έπινα. Πρόσεχα. Μου είχαν δώσει τσιγάρο κάποτε σε μια ταινία και το πέταξα. Τους είπα: “παιδιά, θα είμαι αστεία με κάτι τέτοιο στα χέρια”».  

«Ποτέ δεν συνειδητοποίησα πως ήμουνα μία πολύ ωραία γυναίκα. Δεν το ‘ξερα. Κι αυτό με απάλλαξε από πολλές κακοτοπιές. Εξάλλου, βγαίνω και άβαφη το πρωί για να κάνω τις βόλτες μου και δεν έχω πρόβλημα με τίποτα, ο κόσμος με βλέπει και ξέρει πως είμαι η Ζωζώ που τόσο πολύ αγαπάει. Θέλω να είμαι απλή».

«Συνεχίζω να αντιδρώ όμορφα όταν με φλερτάρουν. Τους κοιτάω, χαμογελάω. Και σήμερα έχω σύντροφο. Δεν μπορώ να είμαι μόνη μέσα στο σπίτι. Έχω μάθει να ζω μέσα σε οικογένεια, ανάμεσα στους γονείς και στους συγγενείς μου. Ακόμη και στην Κινέττα μ’ αρέσει να στρώνουμε τραπέζια, να καλώ κόσμο, να είμαι στο κιόσκι και ν’ αγναντεύω, να θαυμάζω τη θέα στη θάλασσα. Ήμουν και είμαι πολύ ρομαντική. Και, ναι, έχω κλάψει για άντρες, δεν ντρέπομαι να το πω. Όσο τυχερή ήμουνα στη δουλειά μου, όσο τα πράγματα μου ‘ρχονταν ωραία εκεί, άλλο τόσο άτυχη ήμουνα στη ζωή μου. Όταν έφυγε απ’ τη ζωή ο Ανδρέας μου κόπηκαν τα πόδια. Κι έκτοτε αποφάσισα πως δεν θα ξαναπαντρευτώ ποτέ. Θέλησα ο τελευταίος μου σύζυγος να είναι ο Ανδρέας».    

«Έγκυος ήμουνα όταν παντρευτήκαμε με τον Ανδρέα. Αλλά το είχα χάσει το παιδί γιατί έπαθα παλίνδρομο κι έκτοτε δεν ξανασυνέβη. Γιατί έκανα πράγματα που δεν θα έπρεπε αν ήθελα να κάνω παιδί: δούλευα πολύ, πήγαινα από τα μαγαζιά στα γυρίσματα για τις ταινίες, σχεδόν σερί, χόρευα, έκανα σπαγκάτα. Τότε έκλαιγα, ήμουνα απαρηγόρητη. Τώρα όχι. Παρόλο που αγαπάω πολύ τα παιδιά -λατρεύω τα ανίψια μου!- μπορώ να σου πω πως, υπό τις σημερινές συνθήκες ζωής, είμαι χαρούμενη που δεν έχω παιδιά. Βλέπω τι ζόρια τραβάνε πλέον οι γονείς και λυπάμαι… Αν είχα, εξάλλου, παιδί ίσως να μην ήμουνα η Ζωζώ που είμαι σήμερα. Γιατί πάντοτε ανήκα στον εαυτό μου – όχι όμως με την εγωιστική έννοια. Λόγω δουλειάς». 

«Είμαι σύμβολο στην Τέχνη. Γιατί δεν είχα ταλέντο μόνο σε ένα πράγμα. Ήμουνα πολυσύνθετη, ταλαντούχα και στη μουσική και στο τραγούδι και στην πρόζα και στο χορό, παντού – και σε οπερέτες, και σε επιθεωρήσεις και σε μουσικές κωμωδίες, έπαιζα ακορντεόν, χόρευα κλακέτες, ούτε που θυμάμαι πια πόσα έχω κάνει σ’ αυτή τη δουλειά, από μικρό παιδί μέχρι σήμερα. Ακόμη και το δυσκολότερο πράγμα να μου δώσουν να κάνω, θα καθίσω σαν μαθητριούλα μέχρι να το μάθω καλά. Θα χτυπηθώ ένα δύο μήνες μέχρι να βγει τέλειο. Τώρα, για παράδειγμα, έχω επιθυμία να παίξω και δράμα. Και θέλω να το παίξω όπως πρέπει. Άρχισα και σκέπτομαι λίγο πιο σοβαρά πια τα πράγματα. Και λέω: “γιατί να μην παίξω ένα σοβαρό ρόλο σε πρόζα;”. Και ξέρεις τι θα ‘θελα; Να πάω στην Επίδαυρο – και βέβαια χωρίς μικρόφωνο. Αρκεί να μπει ο ρόλος μέσα μου. Φωνητικά νομίζω πως θα είμαι άψογη. Γιατί η φωνή μου πηγαίνει για Επίδαυρο. Γιατί να με “καταπιεί”; Όταν έχω το ανάστημά μου, το λαρύγγι αυτό που σήμερα δεν το ‘χουνε πολλές, εγώ γιατί να μην το κάνω;».

«Είναι φυσιολογικό να περνάει ο χρόνος. Δεν τον φοβάμαι. Άλλοι πεθαίνουν πιο νωρίς, άλλοι πιο αργά. Δεν με απασχολεί. Εύχομαι στο θεό να είμαι γερή πάνω απ’ όλα και να μπορώ να κάνω πράγματα που ονειρεύομαι. Άλλωστε, η ζωή μου τι ήταν; Ένα όνειρο και ένα πάθος. Κι όχι, δε λέω την ηλικία μου. Ας λένε ό,τι θέλουν! Ποια γυναίκα θέλει να πει την ηλικία της; Ούτε μία νεοτάτη, ούτε καν η εικοσάρα το κάνει. Νιώθω να είμαι αυτό που βγάζω. Άλλωστε, κάνω πράγματα που έκανα και πριν από 20 ή 30 χρόνια. Τι άλλο; Νιώθω πολύ ωραία με τον εαυτό μου. Πως μπορώ ακόμη να είμαι ενεργή, να δημιουργώ, να συνεχίζω να λάμπω στη σκηνή και μπροστά στο κοινό. Αυτό επιθυμώ: να είμαι πάντα η βασίλισσα της μέρας και της νύχτας! Είμαι η Ζωζώ! Είμαι η Ζωζώ που αγαπάει ο κόσμος!».

Δημοσίευση στην εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" της Κύπρου (ένθετο "ΦιλGood") τον Μάρτιο του 2016. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης (αρχείο Symbol). http://www.philenews.com/el-gr/politismos-anthropoi/389/304922/zozo-sapountzaki-eniotha-thea-niotho-thea