Ο σημαντικός Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, που έγινε
διάσημος μετά το μυθιστόρημά του «Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα», επισκέφθηκε την Αθήνα και μας μίλησε για όλο αυτό που χαρακτήρισε κυρίως τη
γραφή αλλά και τη σκέψη του: Τις ευχάριστες αλλά και δραματικές διαστάσεις του
έρωτα.
Ο ΠΟΘΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ
«Στον έρωτα ο ένας ζει από τον άλλο, αποσύρονται τα δύο αυτά
άτομα από τον κόσμο, αλληλοκαταβροχθίζονται σωματικά και πνευματικά και, σιγά
σιγά, ο χρόνος τους ξαναθέτει στη συνέχεια εντός του κόσμου. Τους εγκαθιστά, δηλαδή,
ξανά μέσα στην καθημερινότητα όπου εκεί βρίσκουν πάλι μία θέση στη ζωή. Αυτή η
στιγμή της επανένταξής τους στον κόσμο είναι πολύ δύσκολη, γιατί είναι εκεί που
αυτή σχέση περνάει από το πάθος στην διαρκή αγάπη. Είναι αυτό το οποίο ονόμαζε
και ο Πλάτωνας ως “ο έρωτας του έρωτα”-μία, κατά κάποιο τρόπο, αυτοαναφορική
σχέση, όπου ο έρωτας αγαπάει στην ουσία τον εαυτό του. Αυτό που βιώνουμε στην
ερωτική κατάσταση είναι ο βρασμός, μέσα στον οποίο, κατά κάποιο τρόπο, μας
βυθίζει. Βγαίνουμε, δηλαδή, από το κοινότυπο, από την καθημερινότητα της
ύπαρξης και μπαίνουμε σε μία ζωή μόνιμου αναπάντεχου: Όλα ρυθμίζονται από την
προσμονή, την ελπίδα, την απογοήτευση, τη χαρά, τον πόνο. Όταν είμαστε
ερωτευμένοι κρεμόμαστε, για παράδειγμα, πάνω από το τηλέφωνο, αναρωτιόμαστε αν
πήρε κανείς-δηλαδή το αντικείμενο του πόθου μας-αν αποφορτίστηκε η μπαταρία και
γι αυτό δεν καλεί, αν δεν υπάρχει σήμα. Και μετά αναρωτιόμαστε “μου θύμωσε;
Είπα κάτι άσχημο;”. Κι έτσι, ακόμη και το τηλέφωνο, αποκτά υστερικές διαστάσεις
στη νεύρωση που έχουμε. Λογικό, αφού η ερωτική κατάσταση μας θέτει εκτός
εαυτού. Και η μεγάλη δυσκολία κάθε ερωτικής ζωής είναι να περάσουμε από αυτή
την κατάσταση, για ένα διάστημα μηνών ή-στην καλύτερη περίπτωση-ετών, σε μία
πιο καθημερινή ζωή η οποία να είναι εξίσου ενδιαφέρουσα, αλλά με λιγότερο πάθος
ή ένταση. Κι έτσι το ζεύγος καλείται να παντρέψει στη συνέχεια την ένταση με τη
διάρκεια, αλλά και να συνηθίσει στην ιδέα ότι αυτή η διάρκεια μπορεί να υπάρξει
χωρίς την ένταση-και αυτό είναι κάτι που δεν παραδέχεται εύκολα κανείς. Ξαφνικά
θα πρέπει να αποδεχτούμε, για παράδειγμα, πως ο άλλος μπορεί να μας ξεχάσει
κατά καιρούς, αλλά εμείς να τον θυμόμαστε. Είναι και αυτή άλλη μία μεγάλη
πρόκληση της συζυγικής ζωής».
Η ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ «ΙΔΑΝΙΚΟΥ»
«Κάθε φορά που διαρρηγνύεται ένα ζεύγος, αυτόματα θέτει σε
κίνδυνο τα άλλα φιλικά ζευγάρια, αυτά που βρίσκονται γύρω του, τα οποία ξαφνικά
αναλογίζονται και τη δική τους σχέση. Κι έτσι αυτοί οι χωρισμοί είναι επώδυνοι
για όλους. Οι φίλοι του ζεύγους τους λένε “να μείνετε ενωμένοι, να μην χωρίσετε”,
συνήθως από φόβο για να μην αμφισβητηθεί και η δική τους ζωή. Κι έτσι, ένας
χωρισμός ή ένα διαζύγιο φέρει μαζί του κι άλλους χωρισμούς, διότι ξαφνικά όλοι
βρίσκουν λόγους ώστε να πάψουν να αγαπούν τον σύντροφο ή τη σύντροφό τους,
αποφασίζοντας να ξεκινήσουν εκ νέου τη ζωή τους πάνω σε άλλες βάσεις. Αυτό
ονομάζεται και “εναλλαγή”. Δηλαδή παντρευόμαστε, αποκτάμε ενδεχομένως και ένα
παιδί, και στη συνέχεια μπαίνουμε στην “αγορά των μεταχειρισμένων”-για να
μιλήσουμε με εμπορικούς όρους. Όλα αυτά με πολλά δράματα, με πολλές
παρεξηγήσεις-αλλά και με γέλιο ενδεχομένως. Λες και δεν μπορούν ποτέ οι
άνθρωποι να βρουν άξιο σύντροφο ή σύντροφο που να στέκεται στο ύψος των προσμονών
τους και των προσδοκιών τους. Αυτή θα έλεγα πως είναι μία σύγχρονη “ασθένεια”
την οποία βιώνουμε συχνά σήμερα στη Γαλλία και κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα
συμβαίνει και στη χώρα σας. Αυτό συμβαίνει επειδή οι προσδοκίες μας από έναν
σύντροφο είναι υπέρογκες και δυσανάλογες-και γι αυτό δεν μπορούν και ποτέ να
καλυφθούν. Περιμένουμε πάντα την απόλυτη σεξουαλική ικανοποίηση, την απόλυτη
αρμονία, οι γυναίκες να είναι πάντα άξιες μητέρες, οι άντρες ικανοί επαγγελματίες,
υποδειγματικοί πατέρες αλλά και εραστές υψηλού επιπέδου. Κάποια στιγμή, όμως, αυτές
οι αμοιβαίες προσδοκίες στα σύγχρονα ζευγάρια, φτάνουν σε τέτοια ύψη που τελικά
καθίστανται γελοίες. Εκείνο που πιστεύω ότι πρέπει να ακούμε πια μεταξύ των
ζευγαριών είναι “μπορούμε να είμαστε και ευάλωτοι και ανεπαρκείς. Δεν
χρειάζεται να είμαστε super men και super women”.
Απ τη στιγμή που θα αντιληφθούμε ότι ο άλλος είναι-όπως κι εγώ- ένας
συνηθισμένος άνθρωπος, ήδη έχουμε κάνει ένα μεγάλο άλμα στην αμοιβαία κατανόηση.
Κυρίως οι νέοι άνθρωποι αναζητούν συνήθως την ίδια την ιδέα του “απόλυτου”-αλλά
αυτό είναι απάνθρωπο. Κι όποιος δεν διακινδυνεύει να υποφέρει δεν μπορεί να
αγαπήσει ούτε να αγαπηθεί. Ακούστε, ο έρωτας είναι ένα μείγμα απόλαυσης,
θαύματος τρόμου και θανάτου. Το μυστικό είναι να έχει κανείς την ερωτική φλόγα
και τον ερωτισμό, αλλά και την ασφάλεια μέσα στην σχέση, ώστε να έχουμε τα
ερωτικά ρίγη, χωρίς όμως να εκτιθέμεθα στους κινδύνους. Το ερωτικό σχήμα δεν
είναι ένας δρόμος που πηγαίνει ευθεία στην κορυφή του βουνού, αλλά ένας δρόμος
στον οποίο ακολουθεί σχεδόν πάντα και μία κάθοδος-ενίοτε απότομη. Αλλά σίγουρα μόνο
όποιος δεν διακινδυνεύει να υποφέρει δεν γνωρίζει τον πραγματικό έρωτα».
Δημοσίευση στο "Down Town Κύπρου", τον Δεκέμβριο του 2012. Βιβλία του Πασκάλ Μπρυκνέρ κυκλοφορούν από
τις «Εκδόσεις Πατάκη», τις οποίες και ευχαριστούμε για τη συνεργασία. Ευχαριστούμε επίσης τη «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» (Ίδρυμα Ωνάση)
στην Αθήνα, για τη φιλοξενία αλλά και για τη μετάφραση από τα γαλλικά των
απαντήσεων του συγγραφέα. Η φωτογραφία είναι του Olivier Roller.
