ΑΝΝΑ ΜΟΝΟΓΙΟΥ: "Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑΤΡΙΚΟ"

Εξομολόγηση με διακυμάνσεις- πότε συγκίνησης, πότε μιας υπόγειας ευτυχίας-, αλλά με αλήθεια, με ειλικρίνεια, με πόνο και μία υποβόσκουσα χαρά ταυτόχρονα. Σαν χαρμολύπη. Με τον ίδιο τρόπο που συνυπάρχουν δύο διαφορετικοί κόσμοι στη ζωή μας και που η Άννα τους έζησε καλά, τους ξεχώρισε, κατάφερε να ξεδιαλέξει το ωραίο από το άσχημο βουτώντας- όχι χωρίς δυσκολία- στην ουσία της ύπαρξής της.

Με ένα μικρό κουτί στα χέρια σκεπασμένο με κόκκινη κορδέλα και κλεισμένο καλά με σελοτέιπ γύρω γύρω- μην τυχόν και μπει ελάχιστη από τη μαύρη σκόνη που είχε σκεπάσει δύο βράδια πριν ολόκληρο το κέντρο της Αθήνας από τις καταστροφές των «γνωστών αγνώστων της πόλης»-, μπαίνει η Άννα στο «θέατρο Μουσούρη» της πλατείας Καρύτση ανακοινώνοντας- σχεδόν αυθόρμητα- στις κυρίες της εισόδου: «πάρτε γλυκά! Σήμερα έχω τα γενέθλιά μου!». Ευχές, φιλιά στα μάγουλα, κι άλλα «να ζήσεις» μέσα στα καμαρίνια από συναδέλφους της, από την Άννα Παναγιωτοπούλου που τη σφίγγει στην αγκαλιά της προσεκτικά σαν εύθραυστη κούκλα, από τον Πέτρο Φιλιππίδη που εκείνη την ώρα ξυριζόταν για την παράσταση των 19:30 και που μου λέει να γράψω για την σημαντικότητα της Άννας «ως ανθρώπου πρώτα και μετά ως επαγγελματία. Να λέγονται αυτά τα όμορφα. Και να είναι υπερήφανοι οι συμπατριώτες της για εκείνη». «Μήπως θα θελες να έρθω άλλη μέρα για τη συνέντευξη; Μήπως θα ήταν καλύτερα να κάνουμε αύριο τις “ενδοσκοπήσεις” μας;», τη ρωτάω. «Όχι, όχι», απαντάει, «Ας το πάρουμε σαν παιχνίδι, σαν ένα μικρό “απολογισμό γενεθλίων” από τότε που τα γιόρταζα στο σπίτι μας στην Αγλατζιά, με τους γονείς μου να καλούν φίλους και συμμαθητές μου. Σαν μια ωραία βουτιά στα βαθιά που μπορεί να δώσει κάτι διαφορετικό στον κόσμο, να τον κάνει ίσως να σκεφτεί κάτι πέρα από το σύνηθες. Με προσοχή όμως. Μην πνιγούμε…».

-Πως γιορτάζεις τώρα πια τα γενέθλιά σου;

-Με τον τρόπο που αισθάνομαι εγώ τη συγκεκριμένη μέρα. Αν δεν νιώθω καλά δεν θα κάνω κάτι ιδιαίτερο, αν όμως ξυπνήσω όμορφα, με ευχάριστη διάθεση και χαρούμενη, θα κάνω ό,τι κάνει όλος ο κόσμος: Θα βγω με φίλους, θα δεχτώ τις ευχές τους, ίσως πάω για φαγητό ή για ποτό. Πάντως δεν είμαι άνθρωπος των πάρτι. Εξάλλου, ντρέπομαι φρικτά να καλέσω πολύ κόσμο στο σπίτι και να γίνει σαματάς.

-Είναι περισσότερες οι μέρες που ξυπνάς και έχεις καλή διάθεση, παρά οι λιγότερο χαρούμενες;

-Πλέον ναι.

-Παλιά γιατί συνέβαινε το αντίθετο;

-Ίσως γιατί με βόλευε- μπορεί να ήταν γοητευτικό, μπορεί να ήμουν «κακομαθημένη», μπορεί να μην γνώριζα ακόμη καλά τον εαυτό μου ή επειδή έτσι ήταν φτιαγμένη η ιδιοσυγκρασία μου. Μπορεί επίσης να μην ήξερα, να μην ξεχώριζα, τι με «φτιάχνει» ή τι με «χαλάει».

-Τι σε ισορροπεί τα τελευταία χρόνια και αντιμετώπισες αλλιώς κάποιες καταστάσεις;

-Αναγκάστηκα να ψάξω περισσότερο μέσα μου, έκανα μία εσωτερική ενδοσκόπηση. Θέλω πια να ξέρω τι μου αρέσει, τι δεν μου αρέσει, τι με θυμώνει, τι με γαληνεύει, τι μου κάνει καλό, για ποιο λόγο είμαι σε αυτή τη δουλειά ή γιατί συνυπάρχω με κάποιον άνθρωπο- είτε φίλο, είτε συγγενή είτε σύντροφό μου.

-Τι σε πίκραινε στο παρελθόν;

-Όταν ένας άνθρωπος έχει ανοιχτές κεραίες- και εγώ νομίζω πως, από τη φύση μου, είμαι ένας άνθρωπος που αφήνω τους άλλους να παίρνουν τα πάντα από μένα και εγώ αντίστοιχα να εισπράττω τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά τους- είναι δεκτικός στο οτιδήποτε. Και εγώ ρουφούσα τα πάντα. Μέσα σε όλα αυτά λοιπόν βρίσκονταν ταυτόχρονα και τα καλά και τα κακά. Απλά εγώ δεν μπορούσα να τα ξεχωρίσω, δεν μπορούσα να τα βάλω σε μία τάξη.

-Και πότε τα «τακτοποίησες»;

-Όταν «φόρτωσε» πια η «ντουλάπα», όταν όλα ξεχύθηκαν έξω και έπρεπε να συγυριστεί και πάλι από την αρχή. Ή να ξαναφτιαχτεί.

-Είχε «φορτώσει» και με θυμό;

-«Φόρτωσε» με άγνοια, με ανασφάλεια, με αρνητισμό, με πράγματα που δεν ήξερα πώς να τα διαχειριστώ. Ξέρεις, ήταν απλά αυτά τα πράγματα αλλά, για μία παιδική και εφηβική ηλικία στην οποία εγώ τότε βρισκόμουν, έμοιαζαν θεόρατα.

-Τι ανασφάλειες είχες που τώρα πια έχουν μειωθεί;

-«Θα τα καταφέρω;», «Θα «μπορέσω να κάνω αυτό;», είχα ανασφάλειες που είχαν αναφορά στο οτιδήποτε- στη δουλειά μου, στην προσωπική μου ζωή, σε ό,τι με απασχολούσε. Δεν θα πω το κλασσικό ότι «ήμουν ευαίσθητη»- γιατί ευαίσθητοι είμαστε όλοι μας-, αλλά ήμουν και εύθραυστη.

-Πως αντιμετώπιζες τις μελαγχολίες σου;

-Ακολουθούσα πάντα την εσωτερική μου ψυχολογία, την εσωτερική μου διάθεση- δεν πήγαινα ποτέ αντίθετα. Όταν ήμουν στα «κάτω» μου, επεδίωκα να βρίσκομαι σε ένα περιβάλλον που να είναι ήρεμο, να μην υπάρχουν εκρήξεις ή εντάσεις, ώστε να δημιουργείται μία ισορροπία στο «μέσα» και στο «έξω» μου. Πάντοτε λειτουργούσα με αυτό τον τρόπο. Ίσως και από ένστικτο. Δεν μου έκανε κακό, μου έκανε πολύ καλό να μπορώ να ισορροπώ αυτούς τους δύο κόσμους, τους τόσο διαφορετικούς αλλά αλληλοσυμπληρώμενους.

-Υπήρχαν περίοδοι στη ζωή σου που προτιμούσες να ήσουν απόλυτα απομονωμένη;

-Όποτε ήθελα να γίνει αυτό, συνέβαινε. Ήταν ένας μηχανισμός που γινόταν εύκολα σε μένα, χωρίς να χρειάζεται να δίνω εξηγήσεις.

-Για πολύ καιρό;

-Όχι. Για λίγο. Όταν ο οργανισμός ήθελε να «σωπάσει» το έκανα αμέσως και ίσως γι αυτό το λόγο μου περνούσε και πιο εύκολα. Δεν καταπίεζα ποτέ τις επιθυμίες μου.

-Εκείνη ήταν και η περίοδος της κατάθλιψης;

-Ναι. Στην μετεφηβεία μου. Κατάθλιψη όμως με την απόλυτη έννοια του όρου, όχι αυτό που ονομάζουμε «λύπη» ή «στεναχώρια».

-Ποια η διαφορά;

-Στην κατάθλιψη χρειάζεσαι βοήθεια… Είναι ένας μεγάλος πόνος, όχι απαραίτητα ψυχολογικός- στη δική μου περίπτωση ήταν οργανικός, είχαν πέσει κάποιες ουσίες του οργανισμού μου. Ήταν κάτι που έζησα από τα 20 μου χρόνια μέχρι τα 25 μου περίπου. Δεν ήταν βαριάς μορφής, αλλά υπήρχε.

-Η επαφή σου με ψυχολόγο σε βοήθησε;

-Πολύ! Αν και δεν έγινε αμέσως αυτή η επαφή. Στη διάρκεια, μέχρι να καταλήξω σε κάποιον συγκεκριμένο, είχα συναντήσει κάποιον που δεν άκουγε, κάποιον άλλον που δεν μπορούσα να του μιλήσω. Συμβαίνει. Ευτύχησα να βρω κάποιον που τον εμπιστεύτηκα και με εμπιστεύτηκε. «Κοινώνησα» καλά το θέμα μου.

-Πως ξεπέρασες τελικά την κατάθλιψη;

-Τη μεγαλύτερη βοήθεια την πήρα από τους γονείς μου! Αυτό που ονομάζουμε «αγάπη των γονιών» εγώ το έζησα ολοκληρωτικά (συγκινείται). Ξέρεις, είναι πολύ σημαντικό να έχεις δίπλα σου έναν ή δύο ανθρώπους που να είναι διάθεσιμοι να σε ακούσουν ή να τους ακούσεις, να μπορείς να τους εμπιστευτείς, να έχεις δίπλα σου αυτό το μεγαλείο της αγάπης ως ένα γεγονός αδιαμφισβήτητο. Και εγώ υπήρξα απεριόριστα τυχερή! Αυτό είναι και το μεγάλο- ίσως και μόνο- γιατρικό των συγκεκριμένων καταστάσεων: Η αγάπη.

-Ποια πράγματα αναθεώρησες στη συνέχεια;

-Ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και πως η υγεία μας- αν και το λένε πολλοί, χωρίς να το εννοούν ουσιαστικά- είναι το πιο σημαντικό στη ζωή μας.

-Με ποιο τρόπο εισπράττεις σήμερα την αγάπη;

-Μόνο με πράξεις. Όχι με λόγια. Μπορείς να την ανιχνεύσεις στα μάτια του άλλου, να τη «δεις»- δεν είναι δύσκολο.

-Πως ήσουν ως παιδί; Εσωστρεφές, εξωστρεφές, λυπημένο, χαρούμενο;

-Εσωστρεφές περισσότερο, αλλά ένα παιδάκι σαν όλα τα άλλα. Ήμουν πάντα παρατηρητική και θα έλεγα πως υπήρξα ένας «συλλέκτης» καταστάσεων, λόγων και εμπειριών, που με βοήθησαν στη συνέχεια και στη δουλειά μου στο θέατρο. Έζησα πολύ ευτυχισμένα χρόνια…Αυτά τα ωραία Καλοκαίρια με τα δύο μου αδέλφια που πηγαίναμε εκδρομές με το αυτοκίνητο των γονιών μου, στη θάλασσα ή στο βουνό- στην Πάφο, στη Λεμεσό, στο Τρόοδος-, πάντα θα τα θυμάμαι με μεγάλη νοσταλγία και τρυφερότητα.

-Ο έρωτας σε βοήθησε καθόλου στις δύσκολες περιόδους της ζωής σου;

-Όχι. Ο έρωτας σε αποσυντονίζει. Αυτό έκανε και στη δική μου περίπτωση: Πάντοτε με έκανε χάλια, πάντοτε με έκανε καλά, είναι κύματα μεγάλα, νερά ρηχά και ταυτόχρονα πολύ βαθιά.

-Κι όταν ήσουνα ήδη χάλια, τι ρόλο έπαιζε;

-Τότε δεν υπήρχε καν ο έρωτας στη ζωή μου!

-Και στον έρωτα είσαι εύθραυστη;

-Πολύ! (χαμογελάει). Τώρα βέβαια, εδώ και 4 χρόνια, είμαι σε μία σχέση που μου παρέχει ασφάλεια, που μου δίνει αγάπη, που είναι εξαιρετικά σημαντική για μένα.

-Αν ερχόταν αυτός ο έρωτας στη διάρκεια των 20-25 σου χρόνων, πώς πιστεύεις ότι θα αντιδρούσες;

-Δεν θα τον καταλάβαινα, δεν θα τον «έβλεπα», δεν θα με «έβλεπε». Θα ήταν όλα αλλιώς…Σαν να ήμουν μία άλλη και αυτός ένας άλλος. Τώρα έπρεπε να γίνει. Γι αυτό τον «είδα», γι αυτό με «είδε».

-Παραμένεις εσωστρεφής στη ζωή σου;

-Ναι. Είναι στο dna μου. Εκτός κι αν νιώσω πολύ οικεία στο περιβάλλον που βρίσκομαι. Τότε γίνομαι από τους πιο εξωστρεφείς ανθρώπους που κυκλοφορούν. Αλλά, αν δεν αισθανθώ οικεία «χάνομαι», γίνομαι σαν τους χαμαιλέοντες που φαίνονται «αόρατοι». Κοίτα, για κάποιον που δεν με γνωρίζει μπορεί να μην είμαι «της χαράς», αλλά για κάποιον που με ξέρει καταλαβαίνει ότι αυτό το κάνω επειδή θέλω να δημιουργώ ειλικρινείς σχέσεις. Αλλιώς, δεν ανοίγω το στόμα μου λέγοντας οτιδήποτε και πληγώνοντας τους ανθρώπους- προτιμώ να μην μιλάω όταν η άποψή μου δεν είναι καλή για κάποιο γεγονός ή άνθρωπο και μόνο αφού ερωτηθώ και καταλάβω ότι ο άλλος είναι έτοιμος να με ακούσει, χωρίς να αισθανθεί περίεργα με αυτό που θα του πω. Ποτέ δεν θα εκφράσω μία άποψη απλά για να ικανοποιήσω το «εγώ» μου. Δέχομαι τον άλλον έτσι όπως είναι, δεν θέλω να του φορτώνω πράγματα δικά μου.

-Το τέλος της περιόδου της κατάθλιψης είναι καθοριστικό για τη ζωή σου;

-Όχι, δεν είναι καθοριστικό. Αν ήταν καθοριστικό θα το άφηνα και πίσω μου. Μου αρέσει να το «φέρω» γιατί είναι δικό μου, το έζησα στο πετσί μου, το δέχτηκα. Και συνεχίζει να με βοηθάει σε πολλά πράγματα. Δεν έχω κανένα λόγο ούτε να το απορρίψω, ούτε να το ξεχάσω. Με βοηθάει να θυμάμαι ότι «δεν τρέχει τίποτα», ότι «αυτά τα πράγματα είναι περαστικά», ότι «όλα ξεπερνιούνται, αρκεί να έχεις τη δύναμη και να μην ντρέπεσαι γι αυτό».

-Συνεχίζεις να κλαις εύκολα;

-(χαμογελάει) Περισσότερο συγκινούμαι, παρά κλαίω. Πιο πολύ έχω αυτό τον κόμπο στο λαιμό… 

Δημοσίευση στο "Life", τον Μάρτιο του 2012. Οι φωτογραφίες είναι της Ολυμπίας Κρασαγάκη.