-Διαβάζω στο blog σας, ότι στην τελευταία σας επίσκεψη στην Κύπρο περάσατε
υπέροχα. Τι το ιδιαίτερο είχε αυτή η φορά το ταξίδι σας στο νησί μας;
-Καταρχήν πρέπει να πω ότι πάντα
στην Κύπρο περνάω υπέροχα, είναι τόση η αγάπη του κόσμου, τόση η ζεστασιά και η
ανταπόκριση του που, κάθε φορά, υπάρχει η αίσθηση ότι επιστρέφω για να δω αγαπημένους
φίλους. Φέτος βέβαια είχα έναν λόγο ακόμη να είμαι χαρούμενη, αφού πληροφορήθηκα
ότι ένα ξεχωριστό για μένα βιβλίο, το «Βαλς
με δώδεκα θεούς», θα γίνει σήριαλ για τον ΑΝΤ1 Κύπρου με την υπογραφή της Μαρίας
Γεωργιάδου.
-Θα μπορούσατε ποτέ να εγκατασταθείτε
για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην Κύπρο, προκειμένου να γράψετε ένα επόμενο βιβλίο
σας;
-Μάλλον δύσκολο το θεωρώ κάτι
τέτοιο, δεδομένου ότι δεν είμαι μονή μου- έχω οικογένεια την οποία δεν θα μπορούσα
ν αποχωριστώ για ένα τόσο μεγάλο διάστημα.
-Ποιες ήταν οι αναφορές σας, προκειμένου
να γράψετε το τελευταίο σας βιβλίο «όσο αντέχει η ψυχή»;
-Όσο κι αν ψάχνω στο μυαλό
μου, δυσκολεύομαι να θυμηθώ τι ήταν αυτό που γέννησε την Ηρώ μου. Υποθέτω ότι αυτή
η ιστορία, σαν να βρισκόταν μέσα μου από πάντα και περίμενε την κατάλληλη στιγμή
για να βγει...
-Η...δική σας ψυχή πόσο αντέχει;
-Όχι μονό άδικη μου, αλλά η ψυχή
κάθε ανθρώπου μπορεί να αντέξει τα πάντα, όταν χρειαστεί. Καλό είναι, κι αν είμαστε
τυχεροί στην ζωή μας, να μην χρειαστεί να ανακαλύψουμε ποτέ τις αντοχές της- ίσως
τρομάξουμε κι εμείς οι ίδιοι!
-Ποια είναι η διαδικασία συγγραφής
ενός καινούριου βιβλίου; Υπάρχει κάποια «ιεροτελεστία»;
-Η ιδέα έρχεται από το πουθενά
και αργά ωριμάζει στο μυαλό μου. Δεν κρατώ σημειώσεις- θεωρώ ότι αν μια ιδέα είναι
καλή θα επιστρέψει καλύτερη και πιο εδραιωμένη. Όταν αισθανθώ το κεφάλι μου έτοιμο
να εκραγεί, τότε ξέρω ότι είναι η ώρα να ξεκινήσω. Από εκεί και μετά, δουλεύω καθημερινά
και ζω την ζωή των ηρωίδων μου.
-Ποτέ ανακαλύψατε για πρώτη φορά
αυτή σας την έφεση στο γράψιμο;
-Πρέπει να ήμουν γύρω στα δέκα,
όταν έγραψα το πρώτο μου παραμυθάκι και συνέχισα και στην εφηβεία με μικρά διηγήματα,
νουβέλες, πριν ολοκληρώσω εκεί -γύρω στην τρίτη λυκείου-, το πρώτο μου πολυσέλιδο
«βιβλίο». Γενικά, η σχέση μου με το χαρτί και το μολυβί, ήταν πάντα άριστη.
-Υπάρχουν μέρες που βλέπετε
σαν «αντίπαλό» σας την λευκή σελίδα;
-Όχι βέβαια! Αυτή ακριβώς λευκή
σελίδα, δεν είναι αντίπαλος, αλλά πρόκληση! Δεν μου έχει τύχει ποτέ να με προδώσει
το μυαλό μου ή να θέλω να γράψω και να μην μπορώ γιατί η έμπνευση με έχει εγκαταλείψει.
Το μόνιμο άγχος μου, είναι μη και δεν προλάβω να γράψω όσα έχω στο μυαλό μου.
-Το γεγονός ότι έχετε την δική
σας οικογένεια -με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό-, δεν σας αποσπά από
το να αφοσιωθείτε ολοκληρωτικά και απερίσπαστη στη συγγραφή βιβλίων;
-Παρόλο που τα παιδιά μου είναι
μεγάλα και οι ώρες που είμαι μόνη μου είναι πολλές, όταν χρειάζονται την μητέρα
τους είμαι εκεί, όπως είμαι πάντα διπλά στον άντρα μου, τριάντα χρόνια τώρα. Ο μόνος
που...πάσχει είναι ο ύπνος και η ξεκούραση μου.
-Ο σύζυγος σας είναι ο πρώτος
αναγνώστης των βιβλίων σας;
-Φυσικά! Εκείνος τα διαβάζει αμέσως
μόλις τυπώσω και κάνει και την πρώτη... Άτυπη επιμέλεια, αφού έχει ταλέντο στο
να ανακαλύπτει λάθη, χρονικές ανακολουθίες και ότι άλλο μπορεί να μου έχει ξεφύγει
πάνω στην ορμή της δουλειάς.
-Τα παιδιά σας είναι οι επόμενοι
αναγνώστες σας;
-Αμέσως μετά τον άντρα μου, σειρά
έχει η μητέρα μου και ύστερα ο γιος μου. Η κόρη μου, το έχω πει άπειρες φόρες,
δεν είναι αναγνώστρια γενικώς.
-Υπήρξαν περίοδοι κατάθλιψης
στη ζωή σας και πως τις αντιμετωπίσατε;
-Η λέξη «κατάθλιψη» είναι πολύ
βάρια και, τον τελευταίο καιρό, την χρησιμοποιούμε με μεγάλη ευκολία- και το θεωρώ
λάθος. Υπήρξαν λοιπόν περίοδοι στην ζωή μου, που τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα
και αισθανόμουν πιεσμένη, αλλά η λογική βοήθησε πολύ. Σκεφτόμουν πάντα ότι τα όσα
με έκαναν ευτυχισμένη, ήταν περισσότερα από όσα με έκαναν να λυπάμαι. Και όσα μπορούσαν
να αλλάξουν πάλευα να τα αλλάξω. Για τα υπόλοιπα, απλώς αποδεχόμουν την ματαιότητα
κάθε προσπάθειας.
-Το γράψιμο είναι ψυχοθεραπεία
για εσάς;
-Δεν θα το έλεγα ακριβώς έτσι.
Η συγγραφή δεν είναι πανάκεια για όλα μας τα απωθημένα. Είναι, όμως, κάτι που εμένα
προσωπικά με γεμίζει απόλυτα, με κάνει ευτυχισμένη, βρίσκει διέξοδο η δημιουργικότητα
μου, ταξιδεύει το μυαλό και η ψυχή μου.
-Κλαίτε συχνά, κύρια Μαντά; Και
για ποιους λόγους;
-Νομίζω ότι όσο μεγαλώνω, γίνομαι
πιο ευσυγκίνητη- το δάκρυ έρχεται σε περισσότερες περιπτώσεις. Κλαίω από χαρά, από
κούραση, από νεύρα. Η λύπη τώρα πια με παγώνει, με μουδιάζει, δεν με κάνει να κλαίω.
-Έχετε κάνει ποτέ κακό στον εαυτό
σας και στην συνέχεια να το μετανιώσετε;
-Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος
που κάνει κακό στον εαυτό του και δεν το μετανιώνει! Εσκεμμένα πάντως,
το..αποφευγω. Σίγουρα πιέζω τον εαυτό μου παρά πολύ γιατί θέλω να είμαι εντάξει
στις υποχρεώσεις μου και, πολλές φόρες, το καταλαβαίνω ότι αποβαίνει εις βάρος
μου, αλλά δεν το μετάνιωσα ποτέ!
-Ποιο θεωρείτε ότι ήταν το μεγαλύτερο
λάθος της ζωής σας;
-Που δεν έκανα τουλάχιστον αλλά
δύο παιδιά!
-Λένε για τους συγγραφείς ότι
είναι «παράξενα» και «ιδιαίτερα» άτομα. Εσείς τι είδους «παραξενιές» έχετε;
-Μου ζητάτε να...δυσφημίσω
τον εαυτό μου; Πάντως νομίζω ότι κάθε άνθρωπος έχει ιδιαιτερότητες και δεν είναι
θέμα ενασχόλησης, αλλά χαρακτήρα. Η μονή διάφορα, είναι ίσως ο τρόπος που βλέπω
τα πράγματα- η οπτική γωνία αν θέλετε. Στα δικά μου μάτια, φωτίζονται ίσως διαφορετικά
κάποια πράγματα και χάνονται άλλα...
-Αν σας ρωτούσε κάποιος στο δρόμο
τι δουλεία κάνετε, τι θα του απαντούσατε;
-Μα φυσικά «οικιακά» και θα συμπλήρωνα
ότι «είμαι σύζυγος και μητέρα». Δεν θεωρώ την συγγραφή επάγγελμα για να το αναφέρω,
όπως δεν θα ανέφερα τα χόμπι μου.
-Υπήρξαν στιγμές που καβαλήσατε
το καλάμι λόγω των υψηλών πωλήσεων των βιβλίων σας; Που ξεφύγατε;
-Η όποια επιτυχία, ήρθε όταν ήμουν
πολύ μεγάλη για να...αλλάξω μεταφορικό μέσο! Παράλληλα, όταν ξέρεις ακριβώς που
οφείλεις το όνομα σου, και στην περίπτωση μου, στον κ. Ψυχογιό-τον έκδοτη μου-
και στην αγάπη του κόσμου, δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγεις. Είναι, ας πούμε, οι δικλείδες
ασφάλειας σου. Αν σε αυτά τα δύο προσθέσεις την οικογένεια, τότε είσαι ασφαλής.
-Ποτέ δεν είπατε, «αφού με θαυμάζει
τόσος κόσμος είμαι σπουδαία συγγραφέας»;
-Είναι πολύ ξένες σε μένα αυτές
οι λογικές. Ο κόσμος με αγάπησε γιατί ξέρει ότι μέσα μου είμαι πάντα η Λένα και
όχι η Μαντά. Και έτσι με αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια- έτσι με αποκαλεί όταν
μου απευθύνεται-, κι αυτό δεν υπάρχουν λόγια για να το περιγράψω!
-Κλονίστηκε ποτέ η αυτοπεποίθηση
σας, λόγω των αυστηρών κριτικών και της αμφισβήτησης στη δουλειά σας;
-Η κριτική έχει έναν συγκεκριμένο
σκοπό: Να μας βοηθά να γινόμαστε καλύτεροι, όταν είναι τεκμηριωμένη και απαλλαγμένη
από εμπάθειες. Όταν συναντώ, λοιπόν, μια τέτοια κριτική την παίρνω πολύ σοβαρά υπόψην
μου. Με τις υπόλοιπες δεν ασχολούμαι, δεν θυμώνω, δεν...κλονίζομαι. Έχω πάρει τόση
αγάπη από το αναγνωστικό κοινό, είμαι τόσο γεμάτη και τόσο πλήρης, που δεν μου αφήνονται
περιθώρια για μικροψυχίες.
-Με τόσο υψηλές πωλήσεις βιβλίων,
να υποθέσω πως ζείτε πια αρκετά άνετα οικονομικά;
-Ο εκδότης μου, ο κ. Ψυχογιός,
είναι από τους πιο έντιμους στον χώρο και από τους πιο γενναιόδωρους. Παρόλα αυτά,
έχω και έναν άξιο άντρα που δεν φοβήθηκε ποτέ την δουλειά και πάντα εξασφάλιζε
την οικογένεια του. Ζούσαμε πολύ καλά και πολύ πριν έρθουν τα βιβλία. Απλώς, τώρα
εξασφαλίζουμε και τα παιδιά μας.
-Για το τέλος, θα λεγάτε, κύρια
Μαντά, ότι είστε ευτυχισμένη από την ζωή που ζήσατε και ζείτε;
-Απόλυτα! Έκανα την οικογένεια
που πάντα ονειρευόμουν, έχω έναν θαυμάσιο σύζυγο, δύο άξια παιδιά, γεμάτα ευγένεια
και σεβασμό στον κόπο των γονιών τους, ένα σπίτι γεμάτο αγάπη και γέλιο, καλούς
και αγαπημένους φίλους και το μονό που ζητάω από τον Θεό, είναι υγεία για να απολαύουμε
τους κόπους μας.
Δημοσίευση στο "Life", τον Ιούλιο του 2012. Οι φωτογραφίες είναι του Γεράσιμου Φρόνιμου. Το τελευταίο βιβλίο της Λένας Μαντά «Όσο
αντέχει η ψυχή», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
