-Έχοντας τη γνώση όσων ακολούθησαν στη ζωή
σου μέχρι σήμερα, θα έκανες διαφορετικές επιλογές αν σου δινόταν ξανά η
ευκαιρία;
-Όχι. Πιστεύω ότι έκανα τις σωστές επιλογές.
Ίσως, όμως, για κάποια «όχι» που είπα να έχω μετανιώσει. Αν και αυτά τα «όχι»
τα έχω πει λόγω φόβου.
-Πως αντιμετωπίζεις τους φόβους σου;
-Έχω πολλούς φόβους, αλλά λειτουργώ στην
καθημερινότητά μου σαν να μην έχω. Κατά τα άλλα όμως, φοβάμαι. Ναι μεν
ρισκάρω, αλλά ταυτόχρονα φοβάμαι συνεχώς.
-Αν και φαίνεσαι ατρόμητη...
-Δεν είμαι. Καθόλου. Καταλαβαίνω πως μπορεί
να φαίνομαι έτσι από τις επιλογές μου-γιατί κι εγώ η ίδια λέω στον εαυτό μου
«αφού αυτό το πράγμα το φοβάσαι πιο πολύ απ όλα, πως το κανες;»- αλλά παρόλα
αυτά βγαίνω μπροστά για να αντιμετωπίσω ό,τι με τρομάζει. Πολλές φορές με
εκπλήσσει ο εαυτός μου! Από μικρή μάλιστα θυμάμαι ότι μου άρεσε να φοβάμαι...
Έβλεπα ταινίες τρόμου, φοβόμουνα φρικτά, αλλά εμένα μου άρεσε πάρα πολύ όλο
αυτό! Έκανα εξερεύνηση σε εγκαταλελειμμένα σπίτια, ανέβαινα θυμάμαι σε στέγες
σπιτιών στην Πάτμο και πηδούσα από στέγη σε στέγη, κατέβαινα γκρεμούς… ήταν
σαν να ήταν το αλάτι και το πιπέρι της καθημερινότητάς μου όλα αυτά. Ωστόσο
σήμερα-και ειδικά από τότε που έκανα παιδιά- εκτός από το γεγονός ότι ανεβαίνω
στη μηχανή μου, δεν κάνω πράγματα που να είναι επικίνδυνα για τη ζωή ή για την
υγεία μου.
-Φοβίες με τις κατσαρίδες δεν έχεις;
-Έχω κουραστεί πια να φοβάμαι τις κατσαρίδες!
Είμαι cool. Περνάει μία κατσαρίδα, δεν θα την πατήσω,
αλλά δεν θα στριγγλίξω! (γελάει). Αυτό που σίγουρα έχω σταματήσει να φοβάμαι
πια είναι τη δουλειά μου. Αισθανόμουν παλιά, σε κάθε πρεμιέρα, ότι έχει έρθει
το τέλος του κόσμου. Θυμάμαι μάλιστα ότι, όταν τελείωνε κάθε παράσταση,
κοιτούσα τα μάτια των άλλων για να δω αν άρεσε ή δεν άρεσε με μεγάλη αγωνία.
Τώρα νιώθω αυτό που εισπράττω από το κοινό, νιώθω ότι ξέρω που ήμουν καλή και
που δεν ήμουν, αλλά δεν έχω το άγχος για το μετά. Ήταν σαν να κρεμόμουνα πιο
πολύ από τους άλλους παλιά, ενώ τώρα μπορώ να καταλάβω. Είναι δύσκολο να πεις
«το πέτυχα», όπως δύσκολο είναι να πεις και «δεν το πέτυχα». Τώρα νιώθω ότι
μπορώ να το πω αυτό.
-Κατά καιρούς έχεις δηλώσει θετική σε
συνεντεύξεις σου στο να επισκέπτονται οι άνθρωποι κάποιον ψυχολόγο. Εσύ το
έχεις κάνει;
-Ναι, έχω κάνει ψυχανάλυση για 8 χρόνια και
θεωρώ ότι είναι κάτι πολύ εποικοδομητικό. Τη σταμάτησα όταν γέννησα το πρώτο
μου παιδί.
-Ποια ανάγκη σου σε οδήγησε σε αυτό;
-Στην οικογένειά μου όλοι έκαναν ψυχανάλυση
και έβλεπα πόσο καλό έκανε αυτό. Κάποιες φορές, που περνούσα ορισμένα ζόρια με
τον εαυτό μου, η μητέρα μου μου είπε «θέλεις να ξεκινήσεις;» και της είπα
«ναι».
-Σε τρόμαξαν στοιχεία του εαυτού σου που
ανακάλυψες κάνοντας ψυχανάλυση;
-Όχι. Απλώς αισθάνθηκα ότι πολλά πράγματα τα
ήξερα ήδη. Είναι αλλιώς, όμως, να τα συζητάς και να τα λες με έναν ειδικό. Τα
αντιμετωπίζεις πιο ψύχραιμα. Δεν σε σώζει από κάτι ο ειδικός, αλλά όταν σου
συμβαίνει κάτι σου εξασφαλίζει μία ψυχραιμία ώστε να μπορέσεις να το
διαχειριστείς.
-Αυτό δεν υποκαθιστά άλλες σχέσεις στη ζωή
σου, όπως είναι οι φιλικές;
-Όχι. Σκέψου ότι τότε που έκανα ψυχανάλυση
είχα- και έχω- κολλητές φίλες από το σχολείο. Δεν παίζει ρόλο το ένα με το
άλλο.
-Έχεις περάσει πολλές μελαγχολικές περιόδους
στη ζωή σου;
-Όχι. Γενικά, θα έλεγα ότι η ζωή μου είναι
χαρούμενη. Από εκεί κι έπειτα όμως, είμαι και λίγο σαν σχοινοβάτης μεταξύ
χαράς και ανησυχίας. Πέφτω και σηκώνομαι- όπως όλοι. Έχω περάσει στεναχώριες,
αλλά όχι κάτι έντονο και τρομερό. Ίσως γιατί αισθάνομαι πως, ό,τι και αν
γίνει, εγώ είμαι μαχητής στη ζωή μου! Δεν επαναπαύομαι- ενώ θα μπορούσα.
-Γιατί το λες αυτό;
-Με την έννοια ότι, για παράδειγμα, δεν
χρειάστηκε στο παρελθόν να δουλέψω σε κάτι διαφορετικό, εκτός της δουλειάς
μου. Δεν με ανάγκασαν ποτέ οι γονείς μου να κάνω κάτι άλλο από αυτό που
αγαπούσα, αλλά μου έδωσαν τη δυνατότητα να κάνω αυτό που ήθελα- χωρίς
υπερβολές. Ακόμη και για έναν ρόλο, ποτέ δεν θα πω «ok, το χω»- θα παλέψω πολύ προκειμένου να κατακτήσω κάτι.
-Από τι είσαι εξαρτημένη
συναισθηματικά;
-Σαφώς, από τον άντρα μου και από τα δύο μου
παιδιά. Δεν νιώθω μονάδα. Είμαι εγώ και η οικογένειά μου.
-Σε ποιες περιπτώσεις γίνεσαι ευάλωτη και
πολύ ευαίσθητη;
-Σε ό,τι έχει να κάνει με παιδιά.
Μεγαλώνοντας συγκινούμαι πολύ πιο εύκολα, σε σχέση με το παρελθόν. Μπορεί να
συγκινηθώ μπροστά από ένα έργο τέχνης, αν δω κάτι όμορφο μπορεί ακόμη και να
κλάψω. Θα έλεγα πως κλαίω πολύ πιο σπάνια πια από στενοχώρια και πολύ πιο
συχνά από συγκίνηση.
-Μία τέτοια περίπτωση ήταν και το ταξίδι σου
στην Γκάνα, πριν από δύο χρόνια;
-Ναι. Αυτό το ταξίδι το θεωρώ τρομερά
σημαντικό. Γιατί αλλάζει κάτι στο μυαλό σου, στον τρόπο που σκέφτεσαι. Και
επίσης, στον τρόπο που μεγαλώνεις τα παιδιά σου, σε αυτά που τους λες.
Εννοείται πως είμαι ανάδοχος γονέας στην Action Aid και
βοηθάω όπως μπορώ. Άλλωστε, τι είναι να προσφέρεις λιγότερο από ένα ευρώ τη
μέρα σε ένα παιδάκι που το έχει πραγματικά ανάγκη;
-Αυτό τι άλλαξε στη σχέση σου με τα παιδιά
σου;
-Όταν πια γύρισα από την Γκάνα και είχε
προσωποποιηθεί πλέον η σχέση μας με τη Λίντα-το κοριτσάκι του οποίου είμαι
ανάδοχος γονέας, η οποία είναι 9 χρόνων, όσο και η κόρη μου-, όλα αποτέλεσαν
μία σύνθεση στη γενικότερη σχέση μου με τα παιδιά μου. Ευτυχώς, βλέπω την
τρυφερότητα που έχουν τα παιδιά μου και στις σχέσεις τους αλλά και στον τρόπο
που φέρονται σε ζώα.
-Ήσουν κι εσύ τρυφερό παιδί;
-Εγώ ήμουν πιο αγρίμι! Τρομερά ζωηρή.
-Η καταγωγή σου από την οικογένεια
Δραγούμη-τον Ίωνα που υπήρξε πολιτικός και λόγιος και τον Στέφανο, που
διατέλεσε πρωθυπουργός-, μία μεγαλοαστική οικογένεια της Ελλάδας, θα έλεγες
πως διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς σου;
-Πιστεύω πως ναι. Από την άποψη της παιδείας.
Ειδικά ο πατέρας μου φέρει επάνω του την καταγωγή του- όχι ως μεγαλοαστός,
αλλά σε σχέση με το πνευματικό περίβλημα που υπάρχει γύρω από αυτή την
οικογένεια. Σκέψου ότι ο πατέρας μου είναι μουσικολόγος, ένας άνθρωπος του
οποίου πάντα θαύμαζα το μυαλό, που έκανε και ο ίδιος τη δική του επανάσταση
απέναντι στην αριστοκρατία της οικογένειάς του: Πήγε στην Οξφόρδη για να
σπουδάσει νομικά, αλλά δεν ήθελε και σπούδασε τελικά αυτό το οποίο επιθυμούσε
πραγματικά.
-Η ακριβής συγγένειά σου με τον Ίωνα Δραγούμη
ποια είναι;
-Είναι αδελφός του παππού μου.
-Τι σου έλεγαν για εκείνον μέσα στην
οικογένειά σου;
-Ποτέ δεν μου είπαν καταρχήν «πρόσεξε τι θα
κάνεις, πρόσεξε πως θα συμπεριφερθείς, είμαστε από την τάδε οικογένεια». Όπως
ποτέ δεν έχω πει ποτέ κάτι τέτοιο κι εγώ στην οικογένειά μου. Από διηγήσεις
του πατέρα μου καταλάβαινα πως πρόκειται για ανθρώπους με περιεχόμενο, με
ουσία, με πνεύμα. Το αστείο ήταν ότι έβλεπα πολλές φορές το επίθετο μας σε
οδούς και ρωτούσα τον μπαμπά μου «γιατί;», οπότε μάθαινα την ιστορία της
οικογένειάς μου, χωρίς όμως ποτέ να μου δώσουν να καταλάβω ότι εγώ είμαι
κάποια και οι άλλοι άνθρωποι υποδεέστεροι.
-Η δεκαετία των 40, στην οποία βρίσκεσαι
τώρα, σε κάνει να επαναπροσδιορίζεις πράγματα για τη ζωή σου;
-Είναι πρωτόγνωρο. Εκπλήσσομαι με αυτά που
νιώθω- και θετικά και αρνητικά. Νιώθω ότι είναι μεταιχμιακή αυτή η ηλικία και
λίγο δύσκολη με τα ψυχολογικά. Γιατί δεν αισθάνομαι καθόλου μεγάλη-αλλά είμαι.
Είναι περίεργο να νιώθεις 30 χρόνων και να μην είσαι. Γιατί σιγά σιγά, βλέπεις
ότι πράγματα που δεν σε κούραζαν στα 30, τώρα δεν μπορείς να τα κάνεις εύκολα.
Ωστόσο, τώρα βλέπω και μία εσωτερική ωριμότητα που δεν την είχα στα 30 μου
χρόνια.
Δημοσίευση στο περιοδικό "Life" της Κύπρου, τον Σεπτέμβριο του 2012.
