8.8.09

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΡΟΚ

Κάποιοι τον αποκαλούν “βασιλιά”, φιλόσοφο ροκά”, “κύριο εκφραστή της ελληνικής ροκ”. Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, 35 χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση στο τραγούδι, συνεχίζει να είναι ο ίδιος εκφραστής των νέων που παθιάζονται να ροκάρουν αλλά και αυτών που παραμένουν βαθιά ροκάδες στην ψυχή, σαν παλιοί- αλλά πάντα νέοι- αιώνιοι θαυμαστές του.


Τα φώτα χαμηλώνουν, ένα βουητό ακούγεται, το κοινό αρχίζει να χτυπάει τα χέρια υψωμένα προς τη φιγούρα του που έρχεται από το βάθος της σκηνής, οι φωνές ενώνονται σε ένα μόνο σύνθημα, σε ένα ρυθμό που πάλλεται με δύναμη: “Βασίλη, ζούμε για να σ ακούμε!”. Μία ακόμη εικόνα, από τις πιο ήπιες που έχει ζήσει ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, σκηνή αποθέωσης για το ίνδαλμα που παραμένει ακόμη στο θρόνο του- εκφράσεις που δεν του αρέσουν, αλλά αυτή είναι η μόνη του πραγματικότητα για ό,τι συμβαίνει όπου εμφανίζεται. “Στον ενικό να μου μιλάς”, μου λέει στο πρώτο “κύριε Παπακωνσταντίνου”, “δεν τα πάω καλά με τους τίτλους ευγενείας”.
-Αλήθεια, όταν σε βλέπει από το κοινό, σε συναυλίες που τραγουδάς, σε εμφανίσεις σου, η κόρη σου η Νικολέττα ή η γυναίκα σου η Ελένη Ράντου- με τον ίδιο τρόπο που σε είδα κι εγώ πριν από λίγες μέρες- πως νιώθεις; Πως αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή; Είναι διαφορετικό το συναίσθημα; Πιο έντονο; Ιδιαίτερο;
-Θυμάμαι, όταν είχα πάει να τραγουδήσω στο σπίτι του Μίκη Θεοδωράκη στο Παρίσι για πρώτη φορά, έτρεμαν τα πόδια μου. Ένιωσα το ίδιο, και ακόμα περισσότερο, όταν με είδε για πρώτη φορά να τραγουδάω η κόρη μου...
-Πόσων χρονών ήταν τότε;
-Τεσσεράμισι. Ήταν στη Θεσσαλονίκη, στο Μύλο, ήμουνα με τον Θάνο τον Μικρούτσικο και ήτανε από κάτω παρεούλα οι κόρες και των δυο μας- έχουν την ίδια ηλικία. Όταν αισθάνθηκα την κόρη μου κάτω στο κοινό να με βλέπει, έτρεμε η φωνή μου, δεν μπορούσα να κοντρολάρω τίποτα. Είχα ένα τρακ απίστευτο!-Συνεχίζει, ακόμη και τώρα, να έρχεται η Νικολέττα και να σε βλέπει σε συναυλίες σου ή όπου αλλού εμφανίζεσαι;
-Ναι, αλλά δεν χρειάζεται να το παρακάνει κιόλας. Έχει και διαβάσματα, έχει κι άλλες ασχολίες, δεν χρειάζεται να έχει κόλλημα με τον μπαμπά. Άλλωστε, ακούει κι άλλα πράγματα. Μεγάλωσε με νανουρίσματα, με Χατζιδάκι, με Λοίζο.
-Η ίδια, με δύο γονείς καλλιτέχνες, δεν θέλησε ποτέ να ασχοληθεί με το τραγούδι, με τη σύνθεση;
-Δεν νομίζω ότι το βλέπει προς τα κει. Πάντως είναι πολύ καλή στο λόγο, γράφει όμορφα, ζωγραφίζει όμορφα, θα δούμε.
-Σε ενοχλεί να συνεχίζουν κάποιοι να σε χαρακτηρίζουν “βασιλιά του ελληνικού ροκ” παρόλο που έχεις τραγουδήσει και άλλα είδη τραγουδιού; Αισθάνεσαι εγκλωβισμένος μέσα σε μία τέτοια εικόνα, μετά από τόσα χρόνια;
-Δεν με ενοχλεί αυτός ο χαρακτηρισμός, αλλά ούτε με κολακεύει. Στην αρχή της πορείας μου ήταν καλό που με αναγνώριζαν με αυτό τον τρόπο αλλά, από την άλλη, διακατέχομαι από ένα αίσθημα ευθύνης και συνείδησης, γι αυτό και δεν μπορώ να το αποδεχθώ.
-Ευθύνης ως προς τι;
-Αυτό που γίνεται, αυτό που κάνω, δεν είναι για να αναγνωριστεί. Όλο αυτό συμβαίνει για να λυτρώσει- πρώτα και κύρια- εμένα. Τραγουδάω τα πάθη μου, τον πόνο μου, την διαμαρτυρία, την αγανάκτηση, τον έρωτα, τη χαρά, τις δόσεις ευτυχίας. Η σχέση μου με τα τραγούδια που επιλέγω να τραγουδήσω είναι ειλικρινής, γι αυτό και δεν κατατάσσονται σε κανένα πλαίσιο. Οι διάφοροι επαΐοντες- κατά καιρούς- επιδιώκουν να διαχωρίσουν τη μουσική σε είδη, τους καλλιτέχνες σε θέσεις, σε ιεραρχίες, αλλά αυτό δεν είναι και το πιο σωστό. Δεν είναι το ζητούμενο μου. Η τέχνη γεννήθηκε για να λυτρώνει τον ίδιο το δημιουργό, από τα πάθη. Όχι μόνο απ τα δικά του, αλλά και από αυτά που προσλαμβάνει.
-Τα δικά σου πάθη ποια είναι, Βασίλη;
-Έχω τα πάθη που έχει όλος ο κόσμος, δεν είμαι τίποτα ιδιαίτερο. Απλώς, τα δικά μου πάθη είναι έντονα- και πρέπει να είναι έντονα. Το έντονο πάθος αναδεικνύει την ανθρωπιά μας, αν δεν έχουμε πάθη είμαστε ήδη τοποθετημένοι μέσα σε ένα σύστημα- σαν τα υπόλοιπα ρομπότ- και πηγαίνουμε μόνο εκεί που μας δείχνουν.-Συνεχίζεις να έχεις την ίδια επαφή με το κοινό, με νέους ανθρώπους, όπως την είχα κι εγώ μαζί σου τη δεκαετία του 80; Έχει αλλάξει κάτι από τότε; Έχει μειωθεί αυτή η πολύ έντονη σχέση που υπήρχε με το κοινό;
-Την ίδια επαφή που είχα τότε μαζί σου, έχω και σήμερα με τα νέα παιδιά. Κάποιες φορές είχα πει “θα ήθελα επιτέλους να ξεκουραστώ”, αλλά όταν ξεκουράζομαι πάνω από δύο τρεις μέρες, μετά κουράζομαι από την ξεκούραση και θέλω πάλι να συνεχίσω. Κοίτα, αν έμενα στη γενιά μου, θα είχα αποσυρθεί, όπως και οι περισσότεροι της γενιάς μου. Είμαι όμως πολύ ανήσυχος, ζω με πάθος, είμαι ενεργός πολίτης, συνειδητοποιημένος και ολοζώντανος.
-Τότε, στην μεγάλη σου αποθέωση, όταν έκλειναν δρόμοι, όταν ήσουν το απόλυτο είδωλο για χιλιάδες νέους, σε στιγμές απόλυτης δόξας- που ξέρω ότι δεν το δέχεσαι έτσι όπως το λέω, αλλά υπήρξες ίνδαλμα- δεν έχασες ποτέ τον εαυτό σου; Τι σε κράτησε στη γη και δεν ξέφυγες; -Η συνείδησή μου και η θήτευσή μου στην Αριστερά. Αυτά με κράτησαν στη γη.-Λένε για τους ροκάδες ότι έχουν ακραίες συμπεριφορές, κάνουν ακραία πράγματα στη ζωή τους, πολλά και διάφορα. Ισχύει και για σένα κάτι τέτοιο, Βασίλη;
-Δεν πα να λένε... Εδώ πέρα τους ροκάδες τους εμφανίζουν με αλυσίδες, με κρίκους, βρομιάρηδες και άπλυτους. Η ροκ δεν έχει καμία σχέση μ αυτό. Αυτό είναι μαιμουδισμοί, είναι μόδες για να πουλήσουν οι εταιρείες. Ροκ σημαίνει έχω θέση, άποψη, έχω φωνή, καταγγέλλω και είμαι ακλόνητος σε αυτά σαν βράχος. Εξού και “ροκ”. Η ροκ αποκαλύπτει, δεν αποκαλύπτεται. Μου αρέσει για παράδειγμα που, σε λίγες μέρες, θα τραγουδήσω με τους Scorpions. Είναι απλοί, έχουν αληθινό στίχο, ο ερωτικός τους στίχος είναι το κυρίαρχο στοιχείο τους, δεν μεμψιμοιρούν, μιλούν για έναν υγιή έρωτα, η δε φωνή του Κλάουζ Μάιν, με αυτές τις ψιλές που έχει, είναι μαγική. Στην προσωπική μας επαφή, ο Κλάουζ Μάιν είναι ένας πολύ γλυκός άνθρωπος, πολύ τρυφερός. Και όταν κυνηγάς την τρυφερότητα σε μία τόσο σκληρή εποχή, σημαίνει ότι κάνεις κάτι σημαντικό.
-Παραμένει ο έρωτας σημαντικός στη ζωή σου; Σε αφορά; Συνεχίζει να είναι “η σωτηρία μας”, όπως έλεγες σε μία συνέντευξή σου πριν από 10 χρόνια;
-Ο έρωτας είναι το κυνήγι της ίδιας της ζωής. Είναι υπέρτατα συναισθήματα μαζεμένα, πολλά μαζί, σε κάνει να νιώθεις, να πετάς, να ανοίγεις φτερά, να ταξιδεύεις μέσα σου, στη σκέψη σου, με τη σκέψη σου. Προσωπικά, είμαι χορτασμένος από έρωτα και από αγάπη, αλλά δεν πρέπει να τελειώνουν, πρέπει να ανατροφοδοτούνται και είμαι πολύ τυχερός που έχω αυτή την οικογένεια.
-Mου έλεγε θυμάμαι η Ελένη σε μία συνέντευξή μας, ότι “είμαι πολύ ευτυχισμένη που έχω δίπλα μου έναν τόσο τρυφερό, γλυκό και τόσο έξυπνο άνθρωπο, σαν τον Βασίλη”...
-Το σημαντικό δεν είναι να πεις “δίνω”, είναι να έχεις και το ταλέντο να δεις τι σου δίνει ο άλλος. Εκεί είναι το μυστικό. Η Ελένη είναι πάρα πολύ πλούσια στο να δίνει, στη γενναιοδωρία της. Μπορείς να βρεις τα πάντα επάνω της.
-Συναντιέστε ποτέ, με τις δουλειές που κάνετε;
-Τα καταφέρνουμε μια χαρά. Ξυπνάμε μαζί την ώρα που γυρίζει το παιδί απ το σχολείο και έτσι είμαστε όλοι μαζί, μέχρι το βράδυ που θα πάμε στις δουλειές μας. Μέχρι την ώρα που η Νικολέττα θα πάει για ύπνο. Τα έχουμε καταφέρει μια χαρά.
-Ο άρρωστος έρωτας- αυτό που μου έλεγες προηγουμένως- ποιος είναι, έτσι όπως εσύ τον αντιλαμβάνεσαι ή ενδεχομένως τον έχεις ζήσει;
-Ο άρρωστος έρωτας είναι ο πέρα για πέρα εγωιστικός έρωτας, όταν ασχολείσαι μόνο με το εγώ σου χωρίς να υπολογίζεις τον απέναντί σου σύντροφο.-Τίποτα δεν θα ήθελες να αλλάξεις στην πορεία σου; Καταστάσεις που ίσως σε πλήγωσαν; Ίσως κάποιο δρόμο που πήρες και που, εκ των υστέρων λες “μακάρι να το κανα αλλιώς αυτό”; -Το τραγούδι συνεχίζει να με γοητεύει και νομίζω πως αυτό θα κάνω πάντα. Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα. Ό,τι έκανα, νομίζω ότι καλώς το έκανα και η επιβεβαίωση αυτού που σου λέω τώρα, προέρχεται από το ίδιο το κοινό. Ως άνθρωπος, θα ήθελα να μην είχαν χαθεί κάποιοι άνθρωποι από δίπλα μου, όπως συμβαίνει άλλωστε σε όλους. Θα ήθελα να ήταν εδώ ο Λοΐζος και ο Άσιμος, ο Τσαγγάρης, ο Σταμάτης Μεσημέρης. Πρόσφατα, έχασα και τη μητέρα μου που είναι ό,τι πιο σημαντικό σαν στέγη στη ζωή. Θα ήθελα όμως να πιστεύω ότι άνθρωποι που έχουν φύγει από κοντά μου έχουν πάει κάπου αλλού, αυτό μου δίνει κουράγιο. Ό,τι γίνεται όμως, εδώ μένει και μένει γι αυτούς που μένουν. Αλλά, είναι όμορφο κουράγιο να πιστεύεις ότι κάποιοι δεν χάθηκαν, ότι σε βλέπουν, σε βοηθούν και- εν πάση περιπτώσει- κάποια στιγμή θα τους βρεις.
-Σε ένα ποίημα του Άλκη Αλκαίου, που μελοποίησες στο τελευταίο σου cd “ουράνια τόξα κυνηγώ”, λέει “που ταξιδεύεις και που πας, βρήκες εκείνο που ζητάς;”. Εσύ, βρήκες τελικά εκείνο που ζητούσες;
-Δεν θα βρω ποτέ εκείνο που ζητάω. Ακόμη όμως και να το βρω, σίγουρα μετά θα κυνηγάω κάτι καινούργιο. Αυτό σημαίνει πάθος, αυτό σημαίνει ζωή. Εκείνο που κυνηγάω τώρα, είναι εκείνο που κυνηγάνε οι άνθρωποι σε όλη τους τη ζωή: Περισσότερες στιγμές ευτυχίας και ικανοποίησης, με οποιοδήποτε τρόπο και από όπου κι αν προέρχονται. Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να περιφρουρούμε την αξιοπρέπειά μας. Ζούμε σε έναν κόσμο που μας υποτιμούν πάρα πολύ εκείνοι που κατευθύνουν τις ζωές μας.
-Πως ορίζεις εσύ την ευτυχία, Βασίλη; Ποια τέτοια στιγμή έζησες πρόσφατα που να πεις “να, τώρα είμαι ευτυχισμένος”;
-Η ευτυχία δεν πρέπει να είναι μόνο για μένα, πρέπει να είναι για όλους. Το να είναι μόνο για μένα η ευτυχία, είναι καλοπερασακισμός και φιλοτομαρισμός. Ζητούμενο πρέπει να είναι μία πιο αξιοπρεπής και πιο ανθρώπινη ζωή για όλους. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια, καθιστούν τη ζωή μας όλο και πιο αναξιοπρεπή. Γιατί στοχεύουν στην απώλεια της προσωπικής ταυτότητας του καθενός με αποτέλεσμα να κάνουνε τον κόσμο προβατοποιείο, όλους ίδιους και χωρίς σκέψεις καταναλωτές.
-Θεάματα όπως η Γιουροβίζιον, σε αφορούν;
-Όχι. Αυτά είναι κατασκευές του new life style. Όχι απλώς δεν με ενδιαφέρουν, αλλά με βρίσκουν και απέναντι.
-Δεν άκουσες ούτε το τραγούδι του Ρουβά;
-Το άκουγα από τα ραδιόφωνα, από διάφορα ζάπινγκ, αυτά βγαίνουν παντού, ακόμη και στις ειδήσεις. Δεν ασχολούμαι με αυτά. Αυτά τα τραγούδια είναι μέσα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και, ακόμη και η Γιουροβίζιον, είναι ένας εκφραστής αυτής της παγκοσμιοποίησης, της συσσώρευσης δηλαδή του πλούτου. Από την άλλη, εγώ πιστεύω ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί μία παγκόσμια Αριστερά.
-Τι θα ψηφίσεις την Κυριακή;
-Σαφώς, θα ψηφίσω Αριστερά.
-Το οποίο σημαίνει ΚΚΕ ή ΣΥΡΙΖΑ;
-Εγώ πιστεύω σε μία ενωμένη, παγκόσμια Αριστερά, δεν είμαι από εκείνους που θέλουν να χωρίσουν και να βάλουν ένα ακόμη λιθαράκι στη διάσπαση και στο διαχωρισμό των Αριστερών δυνάμεων. Εγώ τους θέλω όλους ενωμένους γι αυτό και δεν λέω τι ακριβώς θα ψηφίσω, λέω μόνο- σκόπιμα -Αριστερά.
-Όταν έχεις ελεύθερο χρόνο, τι σου αρέσει να κάνεις;
-Αμ, δεν έχω! Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που έχω, θέλω να βρίσκομαι με την Νικολέττα. Τελευταία, ζούμε το δράμα των εξετάσεων. Είναι στην πρώτη Γυμνασίου και ακόμη δεν μπορώ να κατανοήσω ούτε εγώ τον τρόπο των μαθηματικών, ούτε τα αρχαία, έτσι όπως τα διδάσκουν. Θα έπρεπε το υπουργείο Παιδείας να ξανακοιτάξει αυτά τα βιβλία.
-Υπάρχει κάτι που σου λείπει, Βασίλη;
-Θα ήμουνα πολύ ατομιστής αν έλεγα ότι “εγώ τα έχω όλα και δεν πάνε να πνιγούν όλοι οι υπόλοιποι”. Μου λείπει η ευτυχία των γύρω μου, μου λείπει το χρώμα. Γι αυτό κυνηγάω τα ουράνια τόξα, πρέπει να ανοίξουμε το κελί που έχουμε δημιουργήσει μέσα μας εκεί όπου έχουμε φυλακίσει το παιδί, το δικό μας παιδί, τον εαυτό μας. Θα πρέπει να ανοίξουμε αυτήν την κερκόπορτα και να βγει αυτό το παιδί έξω, να τρέξει στα χωράφια, να δει την Άνοιξη, το Καλοκαίρι. Έχω συνέχεια έγνοια το παιδί που κρύβω μέσα μου, έχω γράψει και τη “σφεντόνα” γι αυτό, είναι μόνιμο μέλημά μου να αναζητώ τον αυθορμητισμό μου, να μην τον χάσω, να μην γίνω πραγματιστής, να μην γίνω υπολογιστής όπως θέλουν κάποιοι. Η σκέψη μας δεν πρέπει να είναι μαθηματική, είναι πέραν από τα μαθηματικά. Τα μαθηματικά είναι απλώς ένας τρόπος μπας και ταξινομήσουμε κάτι από τα όνειρά μας. Για να μην τρελαθούμε.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Down Town τον Ιούνιο του 2009.