Μία από τις σπουδαιότερες κυρίες του ελληνικού θεάτρου, συνεχίζει να παραδίδει τη σοφία της στο κοινό, με το τεράστιο ταλέντο της, την απλότητά της, την αγάπη της για όσα σήμερα συνεχίζει να ζει.
Τόσο λεπτεπίλεπτη και αέρινη, συγκινητικά ευγενής και υπέροχη, ένα μικρό παιδί στο σώμα μεγάλου ανθρώπου με κάτι μάτια τόσο μεγάλα, τόσο φωτεινά και γαλάζια, σαν τον κρυμμένο ουρανό πίσω από τα σύννεφα του απογεύματος της Κυριακής που συναντηθήκαμε- αυτά τα μάτια που «πρέπει να χουν κάψει πολλές καρδιές, κυρία Βαλάκου!». Εκείνη χαμογελάει. Οι άνθρωποι γύρω της- ο Δημήτρης Μαλισσόβας, ο Γιώργος Καραμίχος, ο Γιώργος Χρανιώτης, άνθρωποι του «Αγγέλων Βήμα» της οδού Σατωβριάνδου- την προσέχουν σε κάθε της βήμα, την ρωτάνε αν χρειάζεται κάτι, αν ο αναπτήρας της βρίσκεται μέσα στην τσάντα της γιατί θα τον χρειαστεί πιο μετά, αν αισθάνεται κούραση, αν θα ήθελε ένα γλυκό. Στην παρατήρηση «τι ωραία να σας αγαπάνε τόσο πολύ οι άνθρωποι γύρω σας, κυρία Βαλάκου!», εκείνη χαμηλώνει τα μάτια και, με εκείνη τη σπάνια ευγένεια- που ελάχιστα ανακαλύπτεται πια στην ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων- και ταυτόχρονα με αυτό τον χαρακτήρα ενδόμυχης αριστοκρατικής φινέτσας που σου επιβάλλει τον πληθυντικό ευγένειας- σ αυτή την εξαίρετη, κλασσική μορφή του ελληνικού θεάτρου-, ανάβει τσιγάρο, μετακινεί τα δάχτυλά της, τα ανοίγει επάνω στο τραπέζι, και το πρόσωπο της φωτίζεται: «Μα κι εγώ τους αγαπάω! Όλους!».
-Δείχνετε πολύ εύθραυστη στην εικόνα σας. Αυτό είστε;
-Είμαι και αυτό. Αλλά πιστεύω ότι υπάρχει δύναμη, πίσω από αυτή την εύθραυστη όψη.
-Πάντα ήσασταν δυνατή προσωπικότητα;
-Νομίζω πως ναι. Κυρίως αντέχω. Έχω κουράγιο. Μπορεί να χάνω τη δύναμή μου για λίγο, αλλά αυτή επανέρχεται. Αγαπώ όχι τον εφησυχασμό, όχι τις ευκολίες, μου αρέσει να μάχομαι, να παλεύω, να αναζητώ, δεν μένω ποτέ στη ζωή μου σε πράγματα που ενδεχομένως να έχω κατακτήσει ή κερδίσει. Αισθάνομαι ότι υπάρχει πάντα και κάτι άλλο που μπορεί κανείς να γνωρίσει και να τον δελεάσει ή να ανακαλύψει. Κι αυτή η αναζήτηση είναι κάτι που αγαπώ πολύ.
-Ο χρόνος που περνάει δεν σας κουράζει; Δεν θα επιθυμούσατε να μείνετε στο σπίτι σας, να ξεκουράζεστε, να ζείτε από μία σύνταξη και να μην βρίσκεστε πια στο σανίδι;
-Επειδή ξεκίνησα πολύ νωρίς στο θέατρο, εργάστηκα αδιάκοπα- σκεφτείτε ότι πρωτοεμφανίστηκα το 1949, δίπλα στον Αιμίλιο Βεάκη, στο «Νυφιάτικο τραγούδι»-, καταλαβαίνετε ότι έχει ταυτιστεί η ενασχόληση του θεάτρου με τη ζωή μου. Δεν μπορώ να καταλάβω το ένα χωρίς το άλλο. Αυτή η ερώτηση που έγινε από εσάς με βρίσκει σε απορία, γιατί είναι έξω από την πραγματικότητα μου.
-Ποτέ δεν σκεφτήκατε τη ζωή σας εκτός θεάτρου;
-Ποτέ! Πολλές φορές αναρωτήθηκα τι με τράβηξε στο θέατρο, γιατί αποφάσισα να γίνω ηθοποιός, αλλά ποτέ δεν μπόρεσα να απαντήσω σε αυτό. Αυτό έγινε ενστικτωδώς. Ποτέ δεν σκέφτηκα να ασχοληθώ με κάτι άλλο, ποτέ δεν μπήκα στο δίλημμα να κάνω τούτο ή εκείνο. Από τότε που πήγαινα στο σχολείο, με τη σάκα μου στο χέρι, έλεγα «εγώ θα γίνω ηθοποιός». Το ξερα! Με ταξίδευε η ιδέα.
-Η καθημερινότητα σας, όταν δεν είστε σε κάποια παράσταση, πως κυλάει;
-Ξυπνάω πολύ νωρίς, είμαι πρωινή. Έπειτα, μου αρέσει να χαζεύω τους ανθρώπους, σκέφτομαι πράγματα που, όταν είμαι σε πολλή δουλειά, περνάνε απαρατήρητα., εικόνες που επανέρχονται τις οποίες εξετάζω και κοιτάω. Κατά τα άλλα, η καθημερινή μου ζωή δεν έχει τίποτα αξιοπερίεργο ή ιδιαίτερο. Είναι ίδια με αυτήν όλων των ανθρώπων. Δεν έχω σημάδια ξέχωρα.
-Τι σας αρέσει να κάνετε εκτός θεάτρου;
-Διαβάζω, ακούω κλασσική μουσική, μελετάω τους άλλους. Δηλαδή, παρατηρώ φυσιογνωμίες, τρόπους συμπεριφοράς, αντιδράσεις- δεν περνάνε δίπλα μου ή μπροστά μου οι άνθρωποι σαν αριθμοί.
-Είστε ευτυχισμένη από τη ζωή που ζήσατε μέχρι σήμερα;
-Θα ήμουν αχάριστη αν έλεγα όχι. Μου δόθηκαν πολλά. Πρώτα απ όλα μου δόθηκε μια καλή υγεία, κάτι που θεωρώ το πλέον σημαντικό, ενώ μου δόθηκε επίσης η διάθεση για δράση. Ποτέ στη ζωή μου δεν έπληξα- η πλήξη δεν με άγγιξε ποτέ- και σε αυτό στάθηκε σύντροφος μεγάλος το θέατρο. Επίσης, ποτέ δεν σταμάτησα να ονειρεύομαι, γιατί πάντα υπάρχει και ένα βήμα πιο πέρα: Πράγματα που μπορεί κανείς να κατακτήσει στην πορεία των χρόνων και να τα χαρεί.
-Εσάς τι σας κάνει ακόμα να ονειρεύεστε;
-Τα απλά πράγματα. Όπως, το να ανοίξω το παράθυρό μου το πρωί και να κοιτάξω έξω στο δρόμο. Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι τα σημαντικά γεγονότα, αυτά τα οποία μπορούν να σε γεμίσουν από ευτυχία, είναι σπάνια. Τα πραγματικά σημαντικά, όμως, είναι τα μικρά, τα ελάχιστα, αυτά που συμβαίνουν κάθε ώρα. Εγώ αυτά εκτιμώ, αυτά που δεν είναι δεδομένα: Τα δώρα.
-Έχετε παιδιά;
-Όχι. Δεν ευτύχησα σε αυτό. Είχα ένα ατύχημα και δεν επιχείρησα ξανά. Αυτό ήταν ένα από τα γεγονότα στη ζωή μου που με στενοχώρησαν, που με βασάνισαν. Αλλά η ζωή δεν είναι μόνο γελάκια και χαρούλες. Είναι και βάσανα. Αλλά, πώς αλλιώς; Αυτό είναι ζωή.
-Τι σας θυμώνει;
-Η χυδαιότης. Η ασυνέπεια. Έξω φρενών με κάνει ο φαρισαϊσμός. Μέσα μου κάπου δεν τα συγχωρώ κιόλας.
-Ζήσατε ωραία παιδικά χρόνια;
-Τα ωραιότερα! Μεγάλωσα στην Καβάλα, με στενοχώριες, με πολλές στερήσεις, πολύ φτωχικά μετά τον πόλεμο, πολύ στερημένα. Αλλά, όταν είσαι στα νιάτα σου, όλα είναι όμορφα, όλα είναι υπέροχα! Έπειτα, εγώ δεν εστιάζω ποτέ μου στα αρνητικά.
-Δεν λέτε καμιά φορά «μακάρι να ήμουν ξανά νέα και να είχα όλη τη ζωή μπροστά μου»;
-Όχι. Και να σας πω γιατί; Γιατί αυτό που ζω τώρα, έχει κάτι το διαφορετικό. Και μου αρέσει. Έχει άλλο κοίταγμα της ζωής, άλλο τρόπο στο να ζει κανείς. Κάτι που δεν είχα ως νέα. Αυτά που έζησα είναι πολύτιμα, σπουδαία, τα εκτιμώ, τα σέβομαι, τα αγαπώ, αλλά δεν έχω καθήλωση σ αυτά. Το τώρα, όμως, είναι που έχει αξία. Αυτό εκτιμώ.
-Το θέατρο δεν σας στέρησε πράγματα από αυτή καθαυτή τη ζωή, ακόμη και την προσωπική;
-Πιθανώς να έχει συμβεί και αυτό. Αλλά δεν έχω φαινόμενα στέρησης. Γιατί τη ζωή μου την έζησα και τη ζω. Πάντα βίωνα τον τωρινό χρόνο και δεν πιστεύω ότι η αναφορά στο παρελθόν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Την ανεπανάληπτη.
-Το θάνατο τον φοβάστε καθόλου;
-Θα φανώ λίγο παράξενη, αλλά τι να κάνω; Είναι κάτι που όχι μόνο δεν έχω φοβηθεί, αλλά απορώ πώς ο άνθρωπος διακατέχεται τόσο πολύ από αυτό το φόβο. Πως είναι δυνατόν να υπάρχει ζωή χωρίς τον θάνατο; Γιατί ο άνθρωπος τα χάνει και χάσκει τόσο πολύ σ αυτόν; Γιατί να υπάρχει τόσος τρόμος; Αφού όλοι θα τον επιτύχουμε.
-Ήταν και ο έρωτας σημαντικό κομμάτι της ζωής σας, όπως και το θέατρο;
-Ναι… Ναι.
-Ερωτευτήκατε πολύ δυνατά;
-Ναι (χαμογελάει). Αυτά είναι από τα πολύ όμορφα, όταν τα βιώνουμε. Είναι τότε που αλλάζει η όψη του κόσμου, μετατοπίζονται αξίες, έρχονται τα πάνω κάτω. Είναι μία κατάσταση πραγμάτων ανεξέλεγκτη και ταυτόχρονα υπέροχη!
-Να υποθέσω ότι είστε πολύ ρομαντικός άνθρωπος;
-Νομίζω πως ναι. Γιατί είμαι του απολύτου. (ανάβει δεύτερο τσιγάρο)
-Το κάπνισμα γιατί δεν το μειώνετε;
-Γιατί η τελειότης είναι κουραστική…
Δημοσίευση στο περιοδικό People, τον Νοέμβριο του 2011. Δημοσίσευση μετά τον θάνατό της, στις 12 Νομεβρίου 2013, στην LifO.
http://www.lifo.gr/team/gnomes/43605
http://www.lifo.gr/team/gnomes/43605
